W dniu 9 maja 2023 r. opublikowano projekt ustawy o VAT przygotowany przez Radę Ministrów, stanowiący zaktualizowaną wersję projektu ustawy przedstawioną w marcu bieżącego roku w wyniku przeprowadzenia konsultacji społecznych w zakresie nałożenia obowiązku wystawiania i otrzymywania faktur ustrukturyzowanych za pośrednictwem Krajowego Systemu e-Faktur. Publikowany projekt w zasadniczej swojej części utrzymał zmiany i rozwiązania przedstawione we wcześniejszym projekcie, wprowadził niemniej szereg istotnych doprecyzowań i uzupełnień.

Jeżeli chodzi o rozwiązania o charakterze ogólnym to:

a) obowiązkowi e-fakturowania będą podlegać podatnicy korzystających z procedury szczególnej, o której mowa w dziale XII w rozdziale 6a (dotyczącej niektórych towarów i niektórych usług), którzy będą obowiązani do wystawiania e-faktur na rzecz podatników z tytułu czynności rozlicznych w tej procedurze – jeżeli w ogóle zdecydują się wystawić taką fakturę);

b) likwidacja wystawiania faktur z kas rejestrujących oraz paragonów uznanych za faktury nastąpi od dnia 1 stycznia 2025 r.. Paragon fiskalny NIP do kwoty 450 zł (lub 100 euro) oraz inne faktury uproszczone nie będą uznawane za fakturę od 1 stycznia 2025 r., z wyjątkiem faktur dotyczących przypadków określonych w przepisach wszelkich, nie tylko wykonawczych wydanych na podstawie delegacji ustawowej określonej w art. 106s UVAT;

c) doprecyzowano przepisy przewidujące konieczność dostosowania przepisów w zakresie korekt zmniejszających podatku należnego/naliczonego: a) w związku z obligatoryjnym stosowaniem KSeF przez większość podatników, wprowadzono zasadę, zgodnie z którą po stronie podatku należnego obniżenia podstawy opodatkowania będzie dokonywać się za okres rozliczeniowy, w którym podatnik wystawił fakturę korygującą w postaci ustrukturyzowanej, b) nabywca będzie obowiązany do skorygowania podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym otrzymał fakturę korygującą w postaci ustrukturyzowanej;

d) rozszerzono zakres przesłanek kwalifikujących do awarii KSeF. W przepisach projektu zapewniających rozwiązania w zakresie wystawiania faktur w sytuacji awarii KSeF dodano możliwość jej ogłoszenia w interfejsie, a w przypadku ogłaszania w środkach masowego przekazu odniesiono to również do awarii systemu jako zdarzenia;

e) doprecyzowano termin przesłania faktur po zakończeniu awarii KSeF. Faktury wystawiane w okresie awarii wystawca będzie miał obowiązek przesłać do KSeF nie w obowiązkowym terminie 7 dni, lecz jedynie co do zasady w terminie 7 dni roboczych od zakończenia awarii KSeF, określonym w komunikacie zamieszczonym na BIP MF;

f) w pewnych sytuacjach wyłączono stosowanie przepisów kodeksu karnego skarbowego. W projekcie ustawy doprecyzowano, że jedynie gdy podatnik nie wystawił faktury ustrukturyzowanej przy użyciu KSeF lub wystawił fakturę niezgodnie z udostępnionym wzorem ze stosowania kar to wtedy wyłączone jest stosowanie przepisów kodeksu karnego skarbowego;

g) uszczegółowiono, kiedy podatnik nie będzie mógł przesłać wystawionej faktury według wzoru do KSeF w momencie jej wystawienia. W tej sytuacji nie może być opublikowany nie tylko komunikat o awarii KSeF, ale także o jego niedostępności.

W przypadku zmian dotyczących szczegółowych rozwiązań należy wspomnieć o zmianach dotyczących:

a) art.29a ustawy o VAT w zakresie:

  • doprecyzowania konsekwencji wystawiania faktur w postaci papierowej lub elektronicznej;
  • dostosowania zasad obniżenia podstawy opodatkowania i podatku należnego w sytuacji wystawiania faktur korygujących podczas awarii KSeF, ogłoszonej niedostępności KSeF lub gdy podatnik nie możliwości wystawienia faktury ustrukturyzowanej z przyczyn leżących po jego stronie;
  • ograniczenia projektowanych zmian w wyliczeniu w art.29a ust.15 projektu ustawy o VAT poprzez wykreślenie przypadku gdy podatnik przed otrzymaniem faktury korygującej przez nabywcę towaru lub usługobiorcę przesłał fakturę korygującą do KSeF w celu przydzielenia numeru identyfikującego tę fakturę w KSeF, jako przesłanki dla spełnienia warunku posiadania potwierdzenia otrzymania faktury korygującej przez nabywcę towaru lub usługi;
  • rezygnacji z wprowadzenia nowego ust.15d do art. 29a ustawy o VAT, który stanowił doprecyzowanie zasad zawartych w art.29a ust.15 pkt 7 ustawy o VAT;

b) art.86 ustawy o VAT polegających na dostosowani przepisów w przypadku gdy nabywca nie posiada siedziby działalności ani stałego miejsca prowadzenia działalności na terenie kraju lub nieposiadającego takiej siedziby, który posiada stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, ale takie miejsce nie uczestniczy w transakcji nabycia;

c) art.106 ga ustawy o VAT (obowiązek wystawiania faktur ustrukturyzowanych) odnośnie do wyłączenia z zakresu zwolnienia z wystawiania faktur ustrukturyzowanych;

d) art.106 gb ustawy o VAT przez określenie nowego sposobu dostępu do faktur ustrukturyzowanych, VAT RR, VAT RR KOREKTA wystawionych i przesłanych do KSeF także jeżeli zostały przesłane w trakcie awarii lub w trybie offline po przesłaniu do KSeF, a także przez dopuszczenie przesyłania lub udostępniania e-faktury nabywcy w sposób z nim uzgodniony;

e) art.106 ne ust 1-4 ustawy o VAT przez wprowadzenie rozwiązania o zamieszczaniu komunikatów wskazujących okres trwania awarii KSeF. Minister właściwy do spraw finansów publicznych będzie zamieszczać w Biuletynie Informacji Publicznej MF. Komunikaty te będą także dostępne za pośrednictwem oprogramowania interfejsowego. Minister finansów będzie zamieszczał na stronie BIP MF również informacje dotyczące okresu trwania niedostępności Krajowego Systemu e-Faktur;

f) art.106nf ustawy o VAT w zakresie sposobu wystawiania faktur w sytuacji awarii KSeF, uprawnienia do wystawiania faktur elektronicznych oraz doprecyzowanie terminu „w sposób uzgodniony”.

Ponadto projekt ustawy o zmianie Ustawy o VAT:

a) wprowadza obowiązek oznaczenia przez podatnika faktury wystawionej w okresie trwania awarii KSeF kodem umożliwiającym dostęp do tej faktury w KSeF, weryfikację danych w niej zawartych;

b) zobowiązuje podatnika do przesłania do KSeF faktur wystawionych w okresie trwania awarii, w celu przydzielenia im numerów KSeF w terminie 7 dni roboczych od zakończeniu okresu awarii KSeF;

c) określa (w ust. 6 art. 106nf ustawy o VAT) zasadę dotyczącej faktur wystawionych w okresie awarii, która została zakomunikowana w środkach społecznego przekazu;

d) wprowadza (w ust.7 art. 106nf ustawy o VAT) regulację dotyczącą obowiązku oznaczania faktur wystawionych w czasie awarii i wprowadzonych po ustaniu tej awarii do KSeF, kodem weryfikującym, o którym mowa w art. 106gb ust. 5 ustawy o VAT, w przypadku użycia tych faktur poza KSeF;

e) wprowadza zasadę (w ust. 8 art. 106nf ustawy o VAT), że w fakturze wystawionej w czasie awarii za datę jej wystawienia uznaje się datę wskazaną przez podatnika na tej fakturze (ujętej w polu P1);

f) reguluje (w ust.9 art. 106nf ustawy o VAT) kwestię określenia daty otrzymania faktury wystawionej w okresie trwania awarii;

g) wprowadza nowe rozwiązania umożliwiającego wystawienie faktury podczas problemów z dostępnością do KSeF leżących po stronie podatnika, a także niedostępności związanej z serwisem systemu, tzw. tryb offline.(art. 106nh ust. 1-4 ustawy o VAT);

h) rozbudowuje delegację dla Ministra Finansów odnośnie rozporządzeń (art. 106r pkt 4, 5, 6 ustawy o VAT);

i) dodaje nowy rozdział 1b w dziale XI – art. 108g ustawy o VAT, który wprowadza nowe rozwiązania w art. 108g w zakresie oznaczania płatności za faktury;

j) wprowadza zmiany do art. 116 ustawy o VAT związane z koncepcją wprowadzenia możliwości wystawiania przy użyciu KSeF Faktur VAT RR, czyli dokumentów potwierdzających nabycie produktów rolnych oraz usług rolniczych od rolników ryczałtowych (czyli rolników korzystających ze zwolnienia od VAT), oraz dokumentów korygujących Faktury VAT RR, czyli Faktur VAT RR KOREKTA.

Projekt przyjęty przez Radę Ministrów został teraz skierowany do prac parlamentarnych. Jak długo będą one trwały i czy ustawa zostanie podpisana przez prezydenta i opublikowana – tak jak to jest zamierzone przez jej twórców – przed końcem trzeciego kwartału bieżącego roku, pokaże nieodległa już przyszłość.

Kazimierz Romaniec
kazimierz.romaniec@dgtl.law | zobacz inne wpisy tego autora