Tocząca się za naszą wschodnią granicą wojna powoduje powstanie rożnego rodzaju zdarzeń gospodarczych. W poniższych rozważaniach r.pr. Kazimierz Romaniec finalizuje zapoczątkowaną uprzednio analizę konsekwencji podatkowych związanych z przewożeniem przez właścicieli ukraińskich przedsiębiorstw ich wyposażenia do Polski i umieszczania ich w formie aportu w polskich spółkach przedstawiając tym razem konsekwencje podatkowe w odniesieniu do podatku dochodowego („PDOP”)

Należy tutaj przypomnieć, że w omawianym stanie faktycznym Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością mającą siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, („Spółka”) posiadająca jednego wspólnika – osobę fizyczną, postanowiła dokonać podwyższenia kapitału zakładowego. Nowe udziały w Spółce miały zostać objęte przez wspólnika będącego spółką z ograniczoną odpowiedzialnością mającą siedzibę na terytorium Ukrainy, czyli poza terytorium Unii Europejskiej („Nowy Wspólnik”) i pokryte wkładem niepieniężnym, który nie stanowił ani przedsiębiorstwa, ani jej zorganizowanej części. W zamian za udziały w Spółce Nowy Wspólnik zamierzał wnieść do Spółki aportem maszyny i urządzenia konieczne do rozwoju produkcji prowadzonej przez Spółkę w Polsce, które były transportowane spoza UE do Polski. Wspomniane wyżej maszyny i urządzenia były pojedynczymi aktywami, nie stanowiły ani przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego, ani zorganizowanej jego części.

Wnoszone do Spółki maszyny i urządzenia będą przetransportowane z Ukrainy do Polski. Spółka z siedzibą w Ukrainie wystawi dla Wnioskodawcy fakturę sprzedaży maszyn i urządzeń, które mają być przedmiotem aportu do Spółki w związku z przywozem tych maszyn i urządzeń z Ukrainy na terytorium kraju. Spółka z Ukrainy nie posiada siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej. Spółka z Ukrainy nie ustanowiła na terytorium kraju przedstawiciela podatkowego.

Omawiając zagadnienie opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych należy zadać sobie pytanie czy podwyższenie przez Spółkę kapitału zakładowego poprzez wniesienie aportu nie będącego przedsiębiorstwem ani zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa powoduje powstanie dochodu do opodatkowania dla Spółki?

Odpowiedź na tak zadanie pytanie będzie przecząca. Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 2 UPDOP, przychodem jest m.in. wartość otrzymanych rzeczy. Niemniej zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 4 UPDOP, do przychodów podlegających opodatkowaniu nie zalicza się przychodów otrzymanych na powiększenie kapitału zakładowego. Otrzymanie przez Spółkę będących rzeczami maszyn stanowiących aport do podwyższenia kapitału zakładowego w Spółce nie stanowi zatem przychodu dla Spółki. Zgodnie z art. 7 ust. 1 UPDOP przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest co do zasady dochód stanowiący sumę dochodu osiągniętego z zysków kapitałowych oraz dochodu osiągniętego z innych źródeł przychodów. Zgodnie z art. 7 ust. 2 updop: dochodem ze źródła przychodów, z zastrzeżeniem przewidzianych w ustawie wyjątków, jest nadwyżka sumy przychodów uzyskanych z tego źródła przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów. W UPDOP brak definicji przychodu podatkowego. Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 UPDOP przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe. Ustawodawca ograniczył się w tym zakresie do wskazania w art. 12 ust. 1 UPDOP przykładowych przysporzeń, zaliczanych do tej kategorii. Co do zasady można stwierdzić, że przychodem jest każda wartość wchodząca do majątku podatnika, powiększająca jego aktywa, mająca definitywny charakter, którą może on rozporządzać jak własną, o ile nie została wyłączona z przychodów podatkowych mocą art. 12 ust. 4 UPDOP. Z kolei do przychodów nie zalicza się przychodów otrzymanych na utworzenie lub powiększenie kapitału zakładowego, funduszu udziałowego albo funduszu założycielskiego, albo funduszu statutowego w banku państwowym, albo funduszu organizacyjnego ubezpieczyciela (Art.12ust. 4 pkt 4 UPDOP). Każdy przychód, niezależnie czy powstaje w związku z otrzymaniem pojedynczych składników majątku, czy w postaci przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, który to przychód zostanie przekazany na utworzenie lub powiększenie kapitału zakładowego, nie będzie zatem stanowił przychodu podatkowego. Wniesienie przez wspólnika maszyn i urządzeń aportem do Spółki, w sytuacji podwyższenia kapitału zakładowego nie spowoduje po jego stronie powstania przychodu zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 4 UPDOP, ponieważ do przychodów nie zalicza się przychodów otrzymanych na utworzenie lub powiększenie kapitału zakładowego. Reasumując, w momencie otrzymania przez Spółkę aportu w postaci maszyn i urządzeń oraz w zamian za wydanie udziałów w Spółce – Nowy Wspólnik nie uzyska podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym przychodu na gruncie UPDOP.

Innym zagadnieniem, które musi zostać rozstrzygnięte przez przedsiębiorcę jest to czy w omawianym przypadku podwyższenie przez Spółkę kapitału zakładowego poprzez wniesienie aportu nie będącego przedsiębiorstwem ani zorganizowana częścią przedsiębiorstwa nie powoduje konieczności zapłacenia przez Nowego Wspólnika Spółki podatku dochodowego w Polsce.

Zgodnie z art. 3 ust.2 PDOP podatnicy, którzy nie mają na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej siedziby bądź zarządu podlegają obowiązkowi opodatkowania tylko od dochodów, które osiągają na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej.

Co do zasady, Nowy Wspólnik wnoszący aport, który nie stanowi przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, powinien podlegać opodatkowaniu w PDOP z tytułu wniesienia aportu do Spółki, ponieważ poprzez dokonanie aportu osiągnie przychód stanowiący równowartość wkładu określonego w statucie, umowie spółki lub w innym dokumencie o podobnym charakterze. Jeżeli jednak wartość tak określona jest niższa od wartości rynkowej, a za przychód przyjmuje się wartość rynkową wkładu.

Kosztem uzyskania przychodów byłaby w takiej sytuacji wartość początkowa przedmiotu wkładu (maszyn), zaktualizowana zgodnie z odrębnymi przepisami (o amortyzacji), pomniejszona o dokonaną przed wniesieniem tego wkładu sumę odpisów amortyzacyjnych. Podatek wynosiłby w takiej sytuacji 19% dochodu, czyli różnicę między przychodem a kosztem uzyskania przychodu.

Jednakże zgodnie z art. 7 ust.3 PDOP przy ustalaniu dochodu stanowiącego podstawę opodatkowania nie uwzględnia się przychodów ze źródeł przychodów położonych na terytorium Rzeczpospolitej Polski lub za granicą, jeżeli dochody z tych źródeł nie podlegają opodatkowaniu lub są wolne od podatku. W takiej sytuacji w przypadku, gdy dochód jest dochodem podmiotu mającego siedzibę za granicą czynnikiem decydująca jest treść umów o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartych pomiędzy Polską a właściwym krajem, w tym przypadku Ukrainą („Konwencji”). Taka sytuacja ma miejsce w analizowanej sytuacji, w której dochód Nowego Wspólnika Spółki mającego siedzibę w Ukrainie:

a) nie pochodzi z przeniesienia:

  • własności majątku nieruchomego, położonego w Polsce,
  • własności akcji innych niż notowane na uznanej giełdzie, uzyskujących ich wartość lub większą część wartości bezpośrednio lub pośrednio z tytułu nieruchomości położonej w drugim Umawiającym się Państwie,
  • udziału w spółce osobowej lub powierniczej, której aktywa składają się głównie z majątku nieruchomego położonego w drugim Umawiającym się Państwie lub z akcji wskazanych w poprzednim punkcie,

b) nie dotyczy majątku ruchomego stanowiącego część majątku zakładu, łącznie z zyskami, które zostaną uzyskane przy przeniesieniu własności takiego zakładu (odrębnie albo razem z całym przedsiębiorstwem),

c) nie jest osiągany z przeniesienia tytułu własności statków morskich, powietrznych lub rzecznych i środków transportu lądowego eksploatowanych w transporcie międzynarodowym lub majątku ruchomego związanego z eksploatacją takich statków morskich, powietrznych i rzecznych oraz pojazdów drogowych, podlegają opodatkowaniu tylko w tym Umawiającym się Państwie.

Powyższe, zgodnie z art. 13 ust. 5 Konwencji oznacza, że dochody uzyskane przez Nowego Wspólnika Spółki podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie, w którym osoba przenosząca tytuł własności ma miejsce zamieszkania lub siedzibę i w którym podlega ona opodatkowaniu od tych dochodów, czyli w Ukrainie. Dochód uzyskany przez Nowego Wspólnika Spółki nie będzie zatem opodatkowany w Polsce, lecz w Ukrainie.

Kazimierz Romaniec
kazimierz.romaniec@dgtl.law | zobacz inne wpisy tego autora