Przepisy ustawy o VAT wyraźnie tworzą dwa warunki dla możliwości odliczenia podatku naliczonego. Jednym z nich i zasadniczym z perspektywy przedmiotowej sprawy jest posiadanie przez podatnika faktur z wyszczególnioną w ich treści kwotą podatku naliczonego. Ustawodawca stwierdza wyraźnie: „kwotę podatku naliczonego stanowi suma podatku wynikająca z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług” oraz „dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi”. Wyrażenie „otrzymanych przez podatnika” wskazuje jasno, że podatnik musi być w posiadaniu tych faktur.
Podatkiem naliczonym możliwym do odliczenia w rozliczeniu za okres rozliczeniowy jest suma kwot podatku naliczonego, które muszą wynikać z faktur zakupu otrzymanych przez podatnika, a dokonywane zakupy muszą mieć ścisły związek z czynnościami opodatkowanymi. Podstawę do odliczenia podatku naliczonego stanowią wyłącznie otrzymane faktury albo ich duplikaty, a ich brak uniemożliwia podatnikowi realizację tego prawa niezależnie od tego czy wcześniej były w jego posiadaniu czy nie. Według organów podatkowych : „Samo istnienie śladu podatku związanego z zakupionymi towarami, bądź usługami w ewidencjach zakupu oraz deklaracjach, gdzie została zbiorcza kwota podatku naliczonego nie jest wystarczające do odliczenia podatku naliczonego”.
Ponadto podatnicy są obowiązani przechowywać ewidencje prowadzone dla celów rozliczania podatku oraz wszystkie dokumenty , w szczególności faktury, związane z tym rozliczaniem do czasu upływu przedawnienia podatkowego” Organy podatkowe w wydawanych przez siebie decyzjach niejednokrotnie stwierdzały że: „Obowiązkiem podatnika, który chce realizować prawo do obniżenia podatku należnego, jest zabezpieczenie tych faktur przed utrata lub zniszczeniem, a w sytuacji gdy taka utrata nastąpi to na nim spoczywa ciężar wykazania że prawo do odliczenia podatku naliczonego mu przysługiwało”.
Wystarczający, z perspektywy uznania prawa do odliczenia, charakter posiadania faktur respektuje też prawodawca unijny w Dyrektywie 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej wskazując, na co również zwrócił uwagę Organ w uzasadnieniu do Decyzji, że „podatnik musi posiadać zawierającą określone elementy fakturę dokumentującą nabycie towarów i usług”.
Warto jednak zwrócić uwagę, że w orzecznictwie sądowym upowszechnia się linia orzecznicza wskazująca, że organy skarbowe nie mogą pozbawić podatnika prawa do odliczenia podatku naliczonego na tej podstawie, że nie załączył on do akt sprawy faktur. Muszą być jednak spełnione materialne warunki prawa do odliczenia. Jeśli zatem nie mamy do czynienia z próbą oszustwa lub nadużycia, a analizowane w sprawie transakcje miały miejsce, to podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, w wyroku z 7 listopada 2024 r. (sygn. III SA/Wa 1498/24), w uchylił wydaną przez organ podatkowy interpretację podatkową . Uzasadniając orzeczenie sąd powołał się m.in. linię orzeczniczą TSUE wskazującą na możliwość realizacji prawa do odliczenia w przypadku spełniania materialnych przesłanek do odliczenia, nawet w sytuacji, w której niektóre przesłanki formalne (faktura) nie zostały spełnione i wyjaśniając dodatkowo, że spełnienie materialnych warunków prawa do odliczenia nie musi wynikać konkretnie z jednego dokumentu, ale może wynikać z wielu dokumentów, które są w dyspozycji organu.
„Mimo że brak dokumentów źródłowych – według organu – jest dostateczną podstawą do zakwestionowania skarżącemu odliczenia podatku naliczonego w deklaracjach w zakresie podatku od towarów i usług VAT-7 za badany okres to zdaniem WSA interpretacja przepisów nie może być dokonywana w oderwaniu od dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej oraz ich wykładni przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej” zwrócił uwagę WSA w Bydgoszczy w wyroku z 5 maja 2021 r. (sygn. akt I SA/Bd 44/21) w którym uchylił decyzje organów skarbowych i orzekł na korzyść podatnika, zauważając, że organ wywiódł, iż na gruncie podatku od towarów i usług kluczowe jest posiadanie faktur VAT dokumentujących nabycie towarów i usług związanych z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi, gdyż to one są dokumentami źródłowymi, na podstawie których dokonuje się rozliczenia.
Wspomniana wykładnia stwierdza, że system odliczeń zapewnia całkowitą neutralność obciążeń podatkowych działalności gospodarczej, bez względu na cel, czy rezultaty tej działalności, pod warunkiem że działalność ta co do zasady sama podlega opodatkowaniu VAT (por. wyroki TSUE z: 15 września 2016 r. Barlis 06 – lnvestimentos Imobiliarios e Turisticos, C-516/14: 19 października 2017 r. Paper Consult, C-101/16). Odliczenie VAT naliczonego wymaga spełnienia materialnych i formalnych przesłanek, uregulowanych odpowiednio w art. 168 lit a) i art. 178 lit. a) dyrektywy Rady 2006/112/WE. W odniesieniu do przesłanek materialnych wymaganych do powstania prawa do odliczenia art. 168 lit. a) dyrektywy stanowi, że dany podmiot musi być podatnikiem w rozumieniu tejże dyrektywy, oraz towary i usługi, które mają być podstawą tego prawa, powinny być wykorzystywane przez podatnika na późniejszym etapie obrotu na potrzeby jego własnych opodatkowanych transakcji, a owe towary i usługi powinny być dostarczone przez innego podatnika znajdującego się na wcześniejszym etapie obrotu. W odniesieniu do przesłanek formalnych dotyczących tego prawa z art. 178 lit. a) dyrektywy wynika, że jego wykonanie jest uzależnione od posiadania faktury sporządzonej zgodnie z art. 226 tej dyrektywy.
Wystarczające jest zatem spełnienie przesłanek materialnych. Według Trybunału podstawowa zasada neutralności wymaga, by prawo do odliczenia naliczonego VAT zostało przyznane w razie spełnienia podstawowych wymagań, nawet jeśli podatnicy nie spełnili niektórych wymagań formalnych. Jeżeli organy podatkowe posiadają informacje niezbędne do ustalenia, że spełnione są przesłanki materialne, to nie mogą one wprowadzać dodatkowych warunków w zakresie przysługującego podatnikowi prawa do odliczenia tego podatku, które to warunki mogłyby w efekcie praktycznie . wykonanie tego prawa.
TSUE jasno stwierdził, że ścisłe zastosowanie formalnego wymogu przedstawienia faktur naruszałoby zasady neutralności i proporcjonalności, ponieważ skutkowałoby nieproporcjonalnym uniemożliwieniem podatnikowi korzystania z neutralności podatkowej dotyczącej jego transakcji. Niemniej jednak to podatnik jest zobowiązany do przedstawienia obiektywnych dowodów, że towary i usługi zostały mu rzeczywiście dostarczone i wyświadczone przez podatników, na potrzeby własnych transakcji opodatkowanych VAT, w odniesieniu do których faktycznie zapłacił on VAT.
Organ nie może zatem pozbawić podatnika prawa do odliczenia podatku naliczonego na tej podstawie, że ten nie załączył do akt sprawy zakwestionowanych faktur, pod warunkiem że zostały spełnione materialne warunki prawa do odliczenia podatku naliczonego. Wprawdzie to podatnik powinien wykazać spełnienie przesłanek do skorzystania z prawa do odliczenia podatku, jednakże organ jest w posiadaniu faktur wystawionych przez jego kontrahentów, wskazujących na nabycie przez niego określonych towarów i usług. Organ nie może wprowadzać dodatkowych warunków w zakresie przysługującego podatnikowi prawa do odliczenia podatku, które to warunki mogłyby w efekcie praktycznie uniemożliwić wykonanie tego prawa. Nieposiadanie faktury zakupowej VAT przez podatnika nie skutkowałoby zatem utratą prawa podatnika do odliczenia podatku naliczonego od podatku należnego.
Zostaw komentarz
You must be logged in to post a comment.