Od 9 stycznia 2023 roku w odniesieniu do transakcji międzynarodowych zaczął obowiązywać nowy regulamin FIFA dotyczący działalności agentów piłkarskich – FIFA Football Agent Regulations („FFAR”) i można bez ryzyka stwierdzić, że po jego (częściowym) wejściu w życie wątpliwości jest jeszcze więcej niż było pod rządami starych przepisów.
Według FFAR licencjonowanym agentem piłkarskim („Agent”) może być tylko osoba fizyczna, która zdała egzamin FIFA lub była licencjonowanym agentem ze zdanym egzaminem licencyjnym przed 2015 rokiem. Egzaminy na Agenta zdaje się dwa razy do roku wyłącznie w językach: angielskim, francuskim lub hiszpańskim, W tym roku pierwszym terminem egzaminu jest 19 kwietnia 2023 r., a drugim 20 września 2023 r. Terminy egzaminów zostały tak pomyślane, aby umożliwić stosunkowo największej ilości osób zdobycie uprawnień przed wejściem FFAR w życie. Egzamin jest płatny (600 USD), to znaczy tyle, ile wynosi roczna opłata licencyjna, jaką obowiązany jest uiszczać Agent.
Agent może prowadzić działalność za pośrednictwem prowadzonej przez siebie albo zatrudniającej go agencji, ale agencja jako podmiot prawa nie posiada uprawnień Agenta. Agenci mogą, niezmiennie, reprezentować swoich klientów na podstawie pisemnej umowy o reprezentację, zawartej na okres nie dłuższy niż 2 lata, przy czym stosowanie w nich klauzul automatycznego ich przedłużania jest niedozwolone.
Agent, który chciałby przejąć zawodnika posiadającego już swojego Agenta, nie może zwrócić się do niego z ofertą współpracy przed upływem ostatnich dwóch miesięcy obowiązującej umowy z jego obecnym Agentem.
Przed zawarciem umowy o reprezentację lub przed zmianą istniejącej umowy z zawodnikiem Agent powinien poinformować zawodnika na piśmie:
1. o swoim zainteresowaniu zawarciem umowy,
2. że zawodnik powinien rozważyć skorzystanie z niezależnej porady prawnej dotyczącej analizy umowy o reprezentację i uzyskać pisemne potwierdzenie, że uzyskał on taką niezależną poradę prawną lub postanowił z niej zrezygnować.
Reprezentacja kilku stron tej samej transakcji (np. klubu i zawodnika) jest co do zasady zabroniona, z wyjątkiem przypadku, w którym Agent uzyskał uprzednio na to pisemną zgodę obu stron.
Agent może reprezentować zawodnika, który nie ukończył 18 lat pod warunkiem, że zwiąże się z takim zawodnikiem najwcześniej sześć miesięcy przed ukończeniem 15 roku życiaoraz gdy zawodnik: uzyska uprzednią pisemną zgodę opiekunów prawnych (rodziców) i ukończy specjalny kurs edukacy Continuing Professional Development (CPD) dotyczący osób niepełnoletnich. Ten ostatni wymóg dotyczy również Agentów, którzy chcą reprezentować klub w transakcji z udziałem zawodnika mającego poniżej 18 lat.
Pracownicy, współpracownicy oraz kontrahenci zatrudnieni przez agencję, którzy nie są Agentami (nie mają licencji), nie mogą świadczyć usług Agenta. Agent odpowiada za wszelkie zachowania swoich prawników i współpracowników. Przepis ten spowodował duże zamieszanie w środowisku pośredników, gdyż w dużej mierze utrudniać może działanie dużych agencji posiadający jednego lub kliku licencjonowanych agentów. Co interesujące i kontrowersyjne, według informacji podawanych przez osoby współdziałające w tworzeniu nowych przepisów, przy zawieraniu umów transferowych niedopuszczalne będzie zastosowanie nawet konstrukcji pełnomocnictwa. Zatem tylko Agent będzie mógł fizycznie podpisać umowę transferową w imieniu zawodnika.
Podobnie duże kontrowersje powodują nowe przepisy odnoszące się do wynagrodzeń licencjonowanych agentów. Wprowadzają one limity wynagrodzeń, ograniczając wysokość otrzymywanej przez Agenta prowizji.
Według nowych przepisów prowizje, które mogą być płacone wyłącznie przez klienta Agenta, mają wynosić:
- maksymalnie 3% rocznych zarobków zawodnika – jeśli zawodnik zarabia powyżej 200.000 USD rocznie lub maksymalnie 5% rocznych zarobków zawodnika – jeśli zawodnik zarabia poniżej 200.000 USD rocznie;
- jeśli agent reprezentuje zarówno zawodnika, jak i klub kupujący prowizja wynosi odpowiednio maksymalnie 10 % rocznych zarobków zawodnika (5% od zawodnika i 5% od klubu) – jeśli zawodnik zarabia poniżej 200.000 USD rocznie lub 6% rocznych zarobków zawodnika (3% od klubu kupującego, 3% od zawodnika);
- 10% wartości transferu (niezależnie od wysokości zarobków rocznych zawodnika) w przypadku, gdy Agent reprezentuje klub sprzedający zawodnika.
Wynagrodzenie dla Agenta może być płacone wyłącznie za pośrednictwem FIFA Clearing House, o ile „FIFA Clearing House Regulations” zostaną uzupełnione o odpowiednie przepisy. Do tego czasu płatności mają być przeprowadzane bezpośrednio na rzecz Agentów.
Spory międzynarodowe z udziałem Agentów rozstrzygać ma Agents Chamber działająca przy FIFA Football Tribunal. W przypadkach sporów klubowych, krajowy związek piłkarski wyznaczy organ sądowy do rozstrzygania takowych sporów z udziałem agentów. W Polsce takim sądem może być np. Piłkarski Sąd Polubowny PZPN.
FIFA Football Agent Regulations ma zastosowanie do transakcji międzynarodowych. Polski Związek Piłki Nożnej ma czas do 30 września 2023 roku na wdrożenie nowych, krajowych przepisów dotyczących działalności polskich agentów piłkarskich. Polskie przepisy muszą być zgodne z głównymi założeniami FIFA Football Agent Regulations.
Jeśli można by jednym słowem odnieść się do stanu jaki zaistniał po nowelizacji przepisów to „niepewność” wydaje się terminem najbardziej adekwatnym dla oceny tej sytuacji. Zmiany we wprowadzonych przepisach mają charakter fundamentalny, ale po niepełna dwóch miesiącach po wprowadzeniu nowej regulacji pojawia się szereg wątpliwości co do realnego i praktycznego ich wprowadzenia.
Wprowadzane regulacje muszą być jasne, precyzyjne i jednoznaczne, a ich skutki prawne przewidywalne. To kluczowe, jeśli agenci piłkarscy mają planować swoją działalność biznesową i działać pewnie z zaufaniem do obowiązujących przepisów. Z taką sytuacja niestety nie mamy obecnie miejsca, gdyż nowowprowadzone przepisy zostały podzielone na dwie grupy: te, które obowiązują już obecnie i te, które zaczną obowiązywać od 1 października 2023 r. Obowiązujące już przepisy mają przede wszystkim na celu doprowadzenie do przeprowadzenia postępowania egzaminacyjnego dla wyłonienia licencjonowanych agentów FIFA. Przepisy, które wejdą w życie od 1 października 2023 r mają w swym założenie w sposób finalny uregulować wszystkie aspekty prowadzenia działalności przez agentów.
Kontrowersje, protesty oraz zapytania, jakie składa się w wielu krajach po ogłoszeniu przepisów, pozwalają jednak sądzić, że nowe przepisy mogą nie zostać wdrożone w tym terminie. Będzie to stanowiło na pewno duży problem dla działających obecnie pośredników, którzy muszą liczyć się z tym, że ogłoszone przepisy będą bezwzględnie obowiązujące po 1 października 2023 r.
Fakt, że po ponownym wprowadzeniu pisemnego egzaminu, po zdaniu którego dopiero będzie można uzyskać licencję agenta piłkarskiego, można go będzie zdawać wyłącznie w języku: angielskim, hiszpańskim lub francuskim stanowić będzie moim zdaniem źródło wielu protestów. Można sobie wyobrazić reakcję Włochów, którzy na pewno będą domagać się, aby egzamin mógłby być zdawany w ich rodzimym języku. Należy także zwrócić uwagę, że dla wielu agentów w różnych krajach zdawanie egzaminu w obcym języku będzie ogromnym utrudnieniem i będzie się przekładać na ich wyniki. Wydaje się więc, że stworzenie narodowych platform do zdawania egzaminów i ewentualny nadzór ze strony delegatów FIFA i zdawanie egzaminów w językach narodowych byłby rozsądniejszym rozwiązaniem.
Niepewność budzi fakt, że nie wiadomo jakie przepisy krajowe zostaną wdrożone w poszczególnych federacjach członkowskich FIFA. Należy pamiętać, że opisywane tu przepisy mają zastosowanie do transakcji międzynarodowych, natomiast każdy związek krajowy będzie zobowiązany do 30 września 2023 roku do wdrożenia krajowych przepisów dotyczących agentów piłkarskich. FIFA wymaga, aby te przepisy były zgodne lub surowsze z regulacjami FIFA.
Wiele z kluczowych przepisów nowej regulacji należy ocenić jako dwuznaczne i prowokujące bardziej do zadawania pytań, które padają w środowisku agentów i prawników zajmujących się analizowanymi tu zagadnieniami, niż do ich stosowania. Poniżej przedstawiam te, które są obecnie najczęściej formułowane, a udzielenie na nie odpowiedzi będzie miało zasadnicze znaczenie dla stosowania wdrażanej regulacji:
- Czy umowy o reprezentację podpisane po 16 grudnia 2022 r. są, jak uważa FIFA, zgodne z FFAR w sytuacji gdy FFAR zostały udostępnione publicznie dopiero 6 stycznia 2023 r.?
- Czy FIFA naprawdę nałoży sankcje na Agentów, jeśli umowy o reprezentację podpisane przed 1 października 2023 będą niezgodne z przepisami, nawet jeśli były zgodne z obowiązującymi przepisami w momencie ich podpisania?
- Zgodnie z wydanymi przez siebie wytycznymi „FIFA nie będzie egzekwować żadnych roszczeń z tytułu prowizji przekraczających obowiązujący limit opłat serwisowych”. Jeżeli umowa o reprezentację jest niezgodna z przepisem, czy FIFA (ew. PZPN) wyegzekwuje ją do poziomu limitu i zignoruje nadwyżkę, czy też całe uprawnienie do prowizji będzie niewykonalne?
- Czy rzeczywiście Agent nie będzie mógł podpisać umowy transferowej przez należycie umocowanego przez niego pełnomocnika nie będącego Agentem?
- Czy rzeczywiście egzamin na Agenta FIFA może być zdawanych tylko w trzech językach będących dla znakomitej części pośredników językami obcymi?
- Klauzula w umowie przedstawicielskiej, która penalizuje klienta za negocjowanie umowy o pracę bez pośrednika, będzie nieważna. Co obejmuje „karanie”? Jeśli umowa uprawnia Agenta do zarabiania prowizji niezależnie od zaangażowania, czy będzie to sprzeczne z tym przepisem?
- Strona może rozwiązać umowę przedstawicielską z „uzasadnionego powodu”, gdy nie można już rozsądnie oczekiwać, zgodnie z zasadą dobrej wiary, kontynuacji stosunku umownego. Jeśli gracz po prostu traci wiarę w Agenta, czy może to stanowić słuszną przyczynę? Jak poważne muszą być obawy gracza? Czy taki przepis nie będzie nadużywany przez zawodników lub przez zawodników podjudzanych przez innych Agentów?
- Co stanie się z umowami o reprezentację z nieletnimi, podpisanymi i złożonymi przed 1 października 2023? Zgodnie z FFAR Agent nie miałby wtedy nawet pozwolenia na kontakt z zawodnikiem?
Niezależnie od tego czy przepisy branżowe są postrzegane pozytywnie, czy negatywnie, rzeczą, którą muszą absolutnie zapewniać, jest przejrzystość. Wygląda na to, że środowisko Agentów i pośredników transakcyjnych czeka naprawdę niepewny i trudny rok.
