Najczęściej definiowanym celem przedsiębiorstwa jako wyodrębnionej jednostki gospodarczej niezaprzeczalnie jest osiągnięcie odgórnie skonkretyzowanego zysku oraz dotarcie do jak największej liczby konsumentów. Przedsiębiorcom od samego początku towarzyszą więc określone strategie oraz koncepcje biznesowe, pozwalające w jak najkrótszym czasie osiągnąć wzrost wartości rynkowej przedsiębiorstw oraz zarządzać nimi w możliwie najbardziej efektywny sposób.

Oprócz wspomnianej efektywności, w obliczu nasilającej się samoświadomości społeczeństwa oraz postępującej globalizacji coraz większą wagę przykłada się do podejmowania działań społecznie odpowiedzialnych.

Corporate Social Responsability (CSR), tj. społeczna odpowiedzialność biznesu jest innowacyjną koncepcją pozwalającą zarządzać przedsiębiorstwom w sposób efektywny, konkurencyjny, dobrowolnie uwzględniając przy tym interes społeczny oraz czynniki środowiskowe, a nawet aspekty relacyjne z poszczególnymi grupami interesariuszy, kładąc szczególny nacisk na pracowników.

CSR oznacza kształtowanie etycznych warunków dla rozwoju ekonomicznego i społecznego, co przyczynia się do poprawy dobrobytu społeczeństwa, a którego wypadkową jest wzrost konkurencyjności oraz uzyskiwanie przewagi nad innymi przedsiębiorstwami. Bycie „odpowiedzialnym” wiąże się z dokonywaniem zwiększonych inwestycji w zasoby ludzkie, ochronę środowiska oraz relacje z otoczeniem, a ponadto z koniecznością informowania o szeregu podjętych procedur, co wpływa na promocję działań danego przedsiębiorstwa, a także budowanie jego wizerunku.

Korzyści płynących z wykorzystywania omawianej strategii jest wiele, a jedną z nich jest uzyskanie przez przedsiębiorstwo miana „rzetelnej firmy”. Dobra sława bezsprzecznie ułatwia pozyskiwanie pracowników, klientów oraz partnerów biznesowych, którzy mając do wyboru współpracę z konkurencyjnymi firmami niewątpliwie wybiorą tę, która „stawia” na bieżące potrzeby świata oraz swoim działaniem wspiera dążenie do zrównoważonego rozwoju. Podejmując etyczne i przejrzyste decyzje jest on według rozmaitych kręgów odbiorców przedsiębiorcą lojalnym oraz godnym podjęcia z nim współpracy.

Warto jednak mieć na uwadze, że działania opierające się na koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu powinny mieć swoje źródło w poczuciu osobistej odpowiedzialności oraz moralności, a nie chęci zysku. To bezinteresowność nadaje działaniom przedsiębiorców wyjątkowego charakteru oraz sprawia, że podjęte praktyki nie są jedynie suchym chwytem marketingowym. Wręcz przeciwnie- przemawia za nimi prawdziwa wartość.

Jak więc wdrożyć je w życie oraz jakich dokładnie obszarów dotyczy wspomniana odpowiedzialność przedsiębiorcy?

Wbrew pozorom możliwości jest wiele, a wybór konkretnego obszaru zależy od inwencji przedsiębiorcy oraz posiadanych przez niego narzędzi. Mogą być to zarówno działania proekologiczne, działania na rzecz lokalnych społeczności tj. podejmowanie współpracy z organizacjami, inwestowanie w różnorodne kampanie społeczne, jak i raportowanie.

Warto w tym miejscu wspomnieć również o programach pracowniczych tworzonych w celu wyrównywania szans. Kierowane są one do najróżniejszych grup odbiorców, z naciskiem na cudzoziemców, osoby z niepełnosprawnościami, a także osoby po 45 roku życia. Jest to ogromna wartość, szczególnie w kontekście osób z niepełnosprawnościami, bowiem aktualnie, jedynie społecznie odpowiedzialne organizacje są w stanie zapewnić im odpowiednie warunki do rozwoju oraz dać szansę w kontekście bycia pełnoprawnymi uczestnikami rynku pracy.

Pomijając szlachetne pobudki, zatrudnianie osób z niepełnosprawnościami daje przedsiębiorcom dodatkowe wsparcie. Abstrahując od tego, że nierzadko pracują one co najmniej tak samo efektywnie, a także są równie dobrze (lub nawet lepiej) wykwalifikowane w porównaniu z osobami nie obciążonymi niepełnosprawnościami, właściciele firm mogą czerpać z ich zatrudniania dodatkowe niepodważalne bonusy.

Wynikają one m.in. z dofinansowań do wynagrodzeń, przysługującym określonym grupom pracodawców, tj. pracodawca powinien wykazać się w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy stanem zatrudnienia sięgającym 25 etatów opartych na stosunku pracy oraz osiągnięciem wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych (też w ramach stosunku pracy) sięgającego co najmniej 6% ogólnego stanu zatrudnienia. Warunkiem koniecznym do spełnienia przez pracodawcę w celu uzyskania powyższego dofinansowania jest ujęcie określonych pracowników w ewidencji zatrudnionych osób niepełnosprawnych, prowadzonej przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych oraz spełnienie określonych formalności.

Ustawodawca stawia jednak pewne ograniczenia, a mianowicie dokonuje restrykcji w zatrudnieniu osób z niepełnosprawnościami, zapobiegając sytuacji, w której pracodawcy nadużywają zatrudniania tych osób kosztem innych grup pracowników.

Miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia przysługuje pracodawcom w określonych odgórnie kwotach, w zależności od stopnia niepełnosprawności pracownika. W przypadku osób reprezentujących znaczny stopień niepełnosprawności – jest to 1950 zł, w przypadku osób z niepełnosprawnościami zaliczanych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności – 1200 zł, natomiast osobom o lekkim stopniu niepełnosprawności przysługuje 450 zł. W odniesieniu do pracowników, wobec których wydano orzeczenie o chorobie psychicznej, upośledzeniu umysłowym, całościowym zaburzeniom rozwojowym bądź epilepsji (a także w odniesieniu do osób niewidomych), wskazane powyżej kwoty podlegają zwiększeniu.

Zatrudnianie poszczególnych osób wiąże się dla pracodawcy z dostosowaniem miejsca pracy oraz stanowiska do potrzeb określonego pracownika. W przypadku osób z niepełnosprawnościami potrzeby te są zdecydowanie większe niż w przypadku osób w pełni sprawnych, co może skutecznie zniechęcać do zatrudniania owych pracowników. Jest to jednak mylne, gdyż w przypadku pracodawców zatrudniających osoby z niepełnosprawnościami przez okres co najmniej 36 miesięcy, po wystosowaniu do Funduszu odpowiedniego wniosku, mogą oni otrzymać zwrot kosztów poniesionych w zakresie adaptacji pomieszczeń, w szczególności w zakresie tworzonych bądź istniejących stanowisk pracy, toalet czy innych części wspólnych budynku. Co więcej, przysługuje im odpowiednio zwrot kosztów poniesionych w celu zapewnienia pracownikom urządzeń oraz oprogramowań ułatwiających pracę oraz funkcjonowanie w zakładzie pracy, w związku z czym pracodawca nie ponosi żadnych strat.

Zgodnie z brzmieniem ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, uregulowanie znalazły również kwestie pomocy oraz wdrażania do pracy osób z niepełnosprawnościami, dające wydźwięk temu, jak ważne jest dla tej grupy wsparcie oraz asysta w pierwszych miesiącach współpracy. Z uwagi na powyższe, zapewnia się pracodawcy zwrot miesięcznych kosztów zatrudnienia oraz szkolenia pracowników pomagających osobom z niepełnosprawnościami.

Wspomniana grupa pracowników otrzymuje w konsekwencji sposobność do wykonywania niemożliwych do samodzielnej realizacji na stanowisku pracy czynności, jak również otrzymuje szansę bieżącej pomocy podczas komunikowania się z zespołem oraz otoczeniem, co w dłuższej perspektywie daje możliwość pełnego rozwoju w kontekście zawodowym.

Konkludując, istotne jest dostrzeżenie rozbieżności pomiędzy działaniami, mającymi na celu jedynie stworzenie korzystnego z biznesowego punktu widzenia obrazu przedsiębiorstwa a działaniami cechującymi się rzeczywistą społeczną odpowiedzialnością. Co jednak przesądza o tym, że działań tych nie da się ze sobą powiązać? Moja odpowiedź brzmi: NIC. Wszystko wskazuje na to, że dwa przeciwstawne bieguny można śmiało łączyć, a korzyści (zarówno tych dla pracownika, jak i dla pracodawcy) może być więcej niż nam się wydaje.

Magdalena Mikuszewska
junior associate | zobacz inne wpisy tego autora