Zwolnienie trenera w polskich rozgrywkach piłkarskich to zjawisko nad wyraz częste. W pamięci mam rundę wiosenną sezonu 2018/2019, w której w ciągu 4 dni zostało zwolnionych 4 trenerów: Adam Nawałka (31 marca 2019 r.), Ricardo Sá Pinto (1 kwietnia 2019 r.), Zbigniew Smółka (3 kwietnia 2019 r.) oraz Kibu Vicuña (3 kwietnia 2019 r.). Patrząc na dzisiejszą formę niektórych klubów możemy się domyślać, że w niedługim czasie rozstaną się ze swoimi dotychczasowymi szkoleniowcami.

Podstawa zatrudnienia, a rozwiązanie kontraktu

Sposób rozwiązania kontraktu trenerskiego w całości zależy od podstawy prawnej jego zawiązania. Uchwała Zarządu PZPN dot. zasad regulujących stosunki pomiędzy klubem sportowym, a trenerem piłki nożnej stanowi, że trener może być zatrudniony zarówno na podstawie umowy cywilnoprawnej, jak i na podstawie umowy o pracę. Uchwała reguluje także sposoby rozwiązania kontraktu trenerskiego będącego umową cywilnoprawną.
Zatrudnienie szkoleniowców na podstawie umowy o pracę stanowi rzadkość w polskiej piłce, jednak warto pamiętać, że istnieje taka możliwość. W przeważającej mierze trenerzy zatrudniani są jednak na podstawie umów cywilnoprawnych (umowa zlecenia lub w formie działalności gospodarczej).

Rozwiązanie kontraktu trenera zatrudnionego na podstawie umowy o pracę

W sytuacji, gdy trener zostanie zatrudniony na podstawie umowy o pracę do jej rozwiązania nie są brane pod uwagę postanowienia Uchwały. Sytuacja kształtuje się tak z uwagi na powszechnie obowiązujące semiimperatywne przepisy prawa pracy. Semiimperatywność prawa pracy polega na tym, że żadne postanowienie umowy o pracę nie może być mniej korzystne dla pracownika niż regulacje prawa pracy. Z uwagi na fakt, iż Uchwała nie jest powszechnie obowiązującym źródłem prawa pracy, pragmatyką pracowniczą ani choćby układem zbiorowym pracy lub innym porozumieniem zbiorowym opartym na ustawie w sytuacji sprzeczności z przepisami prawa pracy, nie ma ona zastosowania w zakresie mniej korzystnym dla pracownika-trenera.

Wobec czego, zwolnienie trenera zatrudnionego na podstawie umowy o pracę może odbyć się jedynie z zachowaniem warunków określonych przez przepisy prawa pracy.

Rozwiązanie kontraktu trenera zatrudnionego na podstawie umowy cywilnoprawnej

Strony kontraktu trenerskiego, będącego umową cywilnoprawną, mogą ułożyć swoje zobowiązania wedle uznania, byleby ich treść lub cel nie były sprzeczne z właściwością stosunku, ustawami, uchwałami PZPN oraz zasadami współżycia społecznego. W takiej sytuacji nie ma żadnych podstaw do stwierdzenia nieważności z prawem postanowień umownych wprowadzonych na podstawie Uchwały.

Zgodnie z postanowieniami Uchwały, kontrakt trenerski może zostać rozwiązany zarówno przez klub, jak i przez trenera, w następujących sytuacjach:

  1. strony zawrą porozumienie w zakresie rozwiązania kontraktu. W zakresie rozgrywek piłkarskich rozwiązanie kontraktu następuje w dniu doręczenia porozumienia przez klub podmiotowi prowadzącemu rozgrywki,
  2. klub złoży trenerowi oświadczenie o jednostronnym rozwiązaniu kontraktu, w przypadku choroby trenera uniemożliwiającej mu świadczenie usług trenerskich przez okres dłuższy niż 3 miesiące, stwierdzonej zaświadczeniem lekarskim,
  3. klub złoży trenerowi oświadczenie o rozwiązaniu kontraktu za jednorazowym odszkodowaniem, w sytuacji, gdy strony przewidziały taką możliwość w kontrakcie. W zakresie rozgrywek piłkarskich rozwiązanie kontraktu następuje, na dzień doręczenia oświadczenia przez klub podmiotowi prowadzącego rozgrywki. Wraz oświadczeniem klub doręcza ww. podmiotowi: potwierdzenie otrzymania ww. dokumentu przez trenera oraz potwierdzenie dokonania wypłaty ustalonego odszkodowania,
  4. trener złoży klubowi oświadczenie o rozwiązaniu kontraktu za odszkodowaniem, jeżeli tak przewiduje kontrakt, ze skutkiem w zakresie rozgrywek piłkarskich z dniem dostarczenia przez trenera do podmiotu prowadzącego rozgrywki ww. oświadczenia wraz z potwierdzeniem otrzymania go przez klub i dowodem wpłaty odszkodowania dla klubu.
  5. poprzez złożenie przez każdą ze Stron oświadczenia o uchylaniu się lub nie stosowaniu przepisów o ochronie danych osobowych w ramach realizowanego kontraktu, w tym braku zachowania w tajemnicy danych osobowych oraz sposobu ich zabezpieczania, do których strona ma lub miała dostęp w związku z realizacją kontraktu, wykorzystywania danych osobowych w celach niezgodnych z ich zakresem, braku ochrony danych osobowych przed przypadkowym lub niezgodnym z prawem zniszczeniem, utratą, modyfikacją danych osobowych, nieuprawnionym ujawnieniem danych osobowych, nieuprawnionym dostępem do danych osobowych oraz nieuprawnionym przetwarzaniem.

Doręczenie wyżej wymienionych dokumentów podmiotowi prowadzącemu rozgrywki ma istotne znaczenie ponieważ do czasu doręczenia odpowiednich dokumentów kluby nie mogą zatrudnić trenerów na miejsce zwolnionych, a trenerzy nie mogą świadczyć usług w innych klubach.

Klub może także zwolnić trenera z obowiązku świadczenia usług bez rozwiązywania kontraktu. Taka sytuacja może nastąpić, gdy trener nie przyjął propozycji rozwiązania kontraktu za porozumieniem stron. W okresie do zakończenia obowiązywania kontraktu, klub ma obowiązek wypłacania trenerowi pełnego wynagrodzenia, a trener nie może świadczyć usług w innym klubie. Może natomiast złożyć wniosek o rozwiązanie kontraktu, w sytuacji, gdy chce podjąć się świadczenia usług trenerskich w innym klubie. Po przyjęciu wniosku przez klub kontrakt ulega rozwiązaniu.

Jednocześnie nie możemy zapominać, że w szczególnych sytuacjach może dojść do rozwiązania kontraktu w trybie natychmiastowym na skutek naruszeń prawa przez trenera lub klub.
Rozwiązanie kontraktu w trybie natychmiastowym następuje, gdy:

  1. zostanie złożone trenerowi przez klub oświadczenie o rozwiązaniu kontraktu ze skutkiem natychmiastowym, gdy trener rażąco naruszy przepisy prawa lub obowiązki kontraktowe. Niemniej, w zakresie rozgrywek piłkarskich skutek następuje z dniem dostarczenia przez klub podmiotowi prowadzącemu rozgrywki oświadczenia,
  2. zostanie złożone klubowi przez trenera oświadczenie o rozwiązanie kontraktu ze skutkiem natychmiastowym, gdy klub rażąco naruszy przepisy prawa lub obowiązki kontraktowe, w szczególności będzie pozostawał w zwłoce z zapłata wynagrodzenia trenerowi za okres co najmniej 3 miesięcy. W zakresie rozgrywek piłkarskich skutek nastąpi z dniem dostarczenia przez trenera podmiotowi prowadzącemu rozgrywki oświadczenia.

Jednocześnie strony niezgadzające się z rozwiązaniem kontraktu w powyższym trybie, mogą wystąpić do Piłkarskiego Sądu Polubownego PZPN o uznanie rozwiązania kontraktu za sprzeczne z prawem i wypłatę wynagrodzenia kontraktowego za czas pozostały do wygaśnięcia kontraktu (trener) lub o wypłatę odszkodowania (klub).

Dlatego też trzeba pamiętać, że klub, jak i trenerzy mają szeroki wachlarz możliwości rozwiązania kontraktu, jak i dochodzenia swoich praw przed PSP.

Bartosz Ulczycki
Bartosz Ulczycki
bartosz.ulczycki@dgtl.law | zobacz inne wpisy tego autora