Na starcie, trzeba o tym wspomnieć, podział spółki, na poziomie elementarnym, jest procesem czasochłonnym, wymaga zaangażowania wewnętrznych pionów organizacyjnych dzielonej spółki takich jak HR, księgowość, dział zarządzania nieruchomościami, a nawet dział IT. Z punktu widzenia prawnego, podział opiera się na dokładnej analizie struktury podziałowej, aby zapewnić sprawne przeprowadzenie całego procesu.
Podział przez wydzielenie niesie za sobą jednak wiele korzyści, których przy tradycyjnym wniesieniu do spółki zorganizowanej części przedsiębiorstwa (tzw. ZCP) nie da się osiągnąć. Zgodnie z zasadą wyrażoną w KSH, podział wiąże się z sukcesją uniwersalną wydzielanego przedsiębiorstwa, co oznacza, że spółki przejmujące/spółka przejmująca lub spółka nowo zawiązana powstała w związku z podziałem wstępuje w prawa i obowiązki spółki dzielonej z dniem podziału. Transfer praw i obowiązków następuje na mocy KSH, co oznacza, że na podstawie jednego zdarzenia, jakim jest podział, nie ma konieczności przenoszenia poszczególnych składników majątkowych w drodze odrębnych czynności prawnych.
Kluczowym aspektem podziału spółki, jest szczegółowe określenie, które aktywa i zobowiązania z dniem podziału zostaną wydzielone. Te wszystkie elementy dotyczą fazy przed podziałowej i wymagają wnikliwej analizie prawnej jak również podatkowej.
KSH wyróżnia się 4 możliwe rodzaje podziałów:
- Podział przez przejęcie – co oznacza wykreślenie spółki dzielonej z KRS i przeniesienie całego jej majątku na inne spółki;
- Podział przez zawiązanie nowych spółek – w tym przypadku również mamy do czynienia z wykreśleniem dzielonej spółki z KRS i przeniesienie jej majątku na spółki nowo utworzone;
- Podział przez przejęcie i zawiązanie nowej spółki – ten sposób jest kombinacją dwóch powyższych modeli – dzielimy cały majątek spółki, który przechodzi do spółki/spółek istniejących oraz spółki/spółek nowo zawiązanych;
- Podział przez wydzielenie – w tym przypadku dochodzi do podziału spółki dzielonej, ale nie jej wykreślenia z KRS, ponieważ spółka dzielona dysponuje majątkiem pozostałym do dalszego prowadzenia działalności.
Z punktu widzenia transakcyjnego, największe znaczenia ma pkt. 4 powyżej, ponieważ jest to dogodny sposób, aby wydzielony majątek spółki dzielonej przenieść na inną spółkę, która jest przedmiotem zbycia w transakcji M&A.
W przypadku podziału spółki wyróżniamy następujące fazy:
- czynności managerskie,
- czynności właścicielskie,
- czynności rejestracyjne.
W ramach czynności przygotowawczych kluczowym jest sporządzenie planu podziału, podpisanie, jego ogłoszenie oraz złożenia do KRS. W tej fazie można ograniczyć koszty ogłoszenia planu podziału w Monitorze Sądowym i Gospodarczym poprzez jego publikację w domenie publicznej, czyli na stronie WWW.
Faza właścicielska dotyczy podjęcia uchwał podziałowych. Podział spółki wymaga uchwały zgromadzenia wspólników spółki dzielonej oraz każdej spółki przejmującej, powziętej większością trzech czwartych głosów, przedstawiających co najmniej połowę kapitału zakładowego, chyba że umowa przewiduje surowsze warunki. Podział spółki przez zawiązanie nowej spółki wymaga uchwały zgromadzenia wspólników spółki dzielonej oraz uchwały wspólników każdej spółki nowo zawiązanej w organizacji.
Faza rejestracyjna dotyczy czynności związanych ze złożeniem wniosku o wpis obniżenia kapitału zakładowego spółki dzielonej. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy wydzielenie majątku spółki dzielonej następuje z kapitałów własnych tej spółki, czyli z innych niż kapitał zakładowy. Ostatnim etapem jest złożenie do KRS wniosku o wpis podwyższenia kapitału zakładowego spółki przejmującej lub wniosek o wpis spółki nowo zawiązanej do rejestru.
W przypadku przeniesienia części majątku spółki dzielonej na spółkę istniejącą, wydzielenie podziałowe następuje w dniu wpisu do rejestru podwyższenia kapitału zakładowego spółki przejmującej w KRS, a w przypadku przeniesienia majątku spółki dzielonej do nowej spółki następuje to w dniu jej wpisu do KRS.
