100 urodziny Sosenki

Dnia 6 lipca 1923 r. w Tomaszowie Mazowieckim na świat przyszła Zofia Czekalska z domu Sosnowska, choć większość z nas kojarzy ją z pseudonimu „Sosenka”, który sama sobie wybrała po wstąpieniu w szeregi Armii Krajowej. Jak później wspominała – „w czasie Powstania mnie zapytali, jaki chcę pseudonim, powiedziałam – Nie wiem… Sosenka? – Tak zostałam „Sosenką”. Cała ulica mówiła na mnie „Sosenka”.”

W wieku 13 lat wstąpiła do harcerstwa, w którym zrzeszona była już spora część jej rodziny. Jak wielokrotnie wspominała, to właśnie harcerstwo ukształtowało jej charakter, wartości i cele. Kiedy wybuchła wojna, miała zaledwie 16 lat i nadal mieszkała w rodzinnym Tomaszowie. Na krótko przed Powstaniem Warszawskim przeniosła się do stolicy. Jak sama wspominała – „Godzina W zastała mnie w Śródmieściu. Mieszkałam na ul. Siennej 45, na szóstym piętrze. Pierwsze strzały widziałam przy Placu Grzybowskim. Tam była jakaś tajna fabryka broni czy coś takiego. Chłopcy lecą z chorągiewkami, szaleją. Ludzie się chowają”[1].

W pierwszym okresie Powstania pełniła funkcję łączniczki, później została sanitariuszką w oddziale „Chrobry II”. Po wojnie trafiła do niewoli niemieckiej. Obóz jeniecki po niecałym roku został wyzwolony, a Sosenka wróciła do Polski, gdzie poślubiła swojego powstańczego kolegę Czesława Czekalskiego ps. „Trzciński”.

Przez wiele lat pracowała w różnych teatrach warszawskich szyjąc stroje sceniczne. Fach zdobyła jeszcze w młodzieńczym wieku. Skończyła tylko podstawówkę, po której ze względu na trudne warunki finansowe rodziny musiała podjąć pracę zarobkową i jednocześnie przejąć część obowiązków domowych.

W 2018 r. na swoje 95 urodziny została odznaczona przez Prezydenta RP Złotym Krzyżem Zasługi. I chociaż samo powstanie, jego przebieg oraz decyzję o jego wybuchu możemy oceniać różnie, to jednak wszystkim bohaterom tych wydarzeń należy się ogromny szacunek.