W poszukiwaniu straconego czasu

Smak zamoczonej w herbacie magdalenki dla bohatera arcydzieła Marcel Prousta stał się bodźcem do wspomnień. „W poszukiwaniu straconego czasu” to quasi-autobiograficzny cykl powieściowy, będący zapisem wspomnień i refleksji minionych lat 40-letniego bohatera, Marcela. W opinii krytyków literatury, siedmiotomowa powieść uznana została za jedną z najważniejszych dokonań literackich XX wieku. Jej autor, Marcel Proust, to francuski pisarz, żyjący w latach 1871-1922.

Marcel Proust, z jednej strony niezwykle wrażliwy i oczytany człowiek, ceniący sobie przyjaźń, zaś z drugiej chorowity i zmagający się z krytyką jego twórczości. Kiedy wkroczył na salony Paryża, okazał się duszą towarzystwa za sprawą swojego uroku osobistego, błyskotliwości i wyszukanego żartu. Jakby się wydawało życie wśród paryskiej śmietanki oddaliło go od twórczości. Jednakże można przypuszczać, że zbierał doświadczenia, by stworzyć dzieło cenione do dziś.

Proust przywiązany był do swojej matki. Jej śmierć była momentem przełomowym w jego życiu. Zaczął oddalać się od znajomych i życia towarzyskiego. Poświęcał swój czas pisaniu. Po kilku latach powstało dzieło, którego nikt nie chciał opublikować. Na ówczesne czasy powieść Prousta była zbyt nowatorska i odważna, a jej autor nie posiadał właściwie żadnego dorobku literackiego. Finalnie Proust sam sfinansował wydanie pierwszego tomu pod szyldem małego wydawnictwa. Krytycy milczeli. Jednakże grono zafascynowanych czytelników domagało się publikacji kolejnego tomu. Niestety wydanie go przerwała wojna, zaś po jej zakończeniu okazało się, że powieść Prousta opowiada minione czasy. Sam Proust wprowadził do niej poprawki.

Los Marcela Prousta odmienia się, kiedy redaktor Nouvelle Revue Française, po przeczytaniu pierwszego tomu powieści, rozumie swój błąd w odmowie wydania książki Prousta. W 1919 roku Proust otrzymuje prestiżową nagrodę literacką braci Goncourtów. Sława Prousta wzrasta, a kolejne tomy powieści zaczynają być publikowane.

18 listopada 1922 roku Reynaldo Hahn, partner Prousta, ogłasza, że „nasz drogi Marcel Proust zmarł dziś wieczorem o wpół do szóstej„.

Po śmierci Prousta zostały wydane pozostałe tomy – właściwie jego jedynego dzieła – powieści „W poszukiwaniu straconego czasu”. Talent Prousta jest niepodważalny. Wielu znawców i badaczy literatury upatruje w jego twórczości nawiązania do Carlyle’a, Emersona i Johna Ruskina, pod wpływem których kształtowały się poglądy Prousta o sztuce.

W jego dziele odnaleźć można wiele cennych i uniwersalnych prawd o życiu człowieka, jego zachowaniach i potrzebach, tj.:

„(…) instynkt wskazuje nam obowiązki, inteligencja zaś dostarcza pretekstów, by uchylać się od nich.”

„Aby uczynić rzeczywistość znośną, musimy podsycać w sobie jakieś drobne szaleństwa.”