Traktat Wersalski został podpisany 28 czerwca 1919 roku przez Niemcy, państwa Ententy (bez Rosji, ponieważ mocarstwa Ententy nie uznawały rządu bolszewickiego), państwa sprzymierzone i stowarzyszone. Kończący I wojnę światową traktat ustalał granice międzypaństwowe i określał nową politykę europejską. Wszedł w życie 10 stycznia 1920 r.

W paryskiej konferencji pokojowej trwającej ponad rok (18 stycznia 1919 – 21 stycznia 1920) wzięło udział 27 zwycięskich państw. Polska była reprezentowana przez ówczesnego premiera i ministra spraw zagranicznych Ignacego Paderewskiego oraz Romana Dmowskiego.

Traktat Wersalski przypieczętował powrót Polski na mapę Europy. Jednym z jego postanowień było przyznanie Polsce większości ziem zaboru pruskiego oraz przeprowadzenie plebiscytów na Warmii, Mazurach i Górnym Śląsku. Ustanowił również Gdańsk Wolnym Miastem pod protektoratem Ligi Narodów.

Całe to wydarzenie spuentował nasz delegat Roman Dmowski: „Nigdy, jak w nowej sali nie odczuwało się historycznej powagi chwili, dla nas, Polaków, poważniejszej niż dla kogokolwiek. Na stole leżał tekst traktatu, który Niemcy mają podpisać, traktatu który uznaje niepodległe państwo polskie, mocą którego Niemcy zwracają Polsce nie wszystko wprawdzie, co jej zagarnęli w przeszłości, ale prawie wszystko to, czego nie zdołali zniemczyć”.

W trakcie mocarstwa narzuciły Polsce niektóre kwestie. Polska musiała zapewnić równouprawnienie mniejszościom narodowym, które mogły kierować skargi do Rady Ligi Narodów.

W treści traktatu znalazły się również zapisy wprowadzające możliwość ingerencji instytucji międzynarodowych w wewnętrzne sprawy Polski, co wzbudziło w kraju rozgoryczenie i oburzenie.

Ostatecznie jednak, po burzliwej debacie 31 lipca 1919 r. Sejm Ustawodawczy RP ratyfikował traktat pokojowy z Niemcami przyczyniając się do ustanowienia nowego porządku politycznego mającego zapewnić Europie pokój.

Piotr Matuszewski
Piotr Matuszewski
zobacz inne wpisy tego autora