W erze dynamicznego rozwoju komunikacji i transportu, jaki miał miejsce w pierwszej połowie XX wieku, potrzeba synchronizacji zegarów dla celów (chociażby) ogólnoświatowej nawigacji stała się coraz bardziej paląca. Z tego względu, w głowach brytyjskich naukowców (ze szczególnym uwzględnieniem Sir Franka Watsona Dysona), narodził się pomysł uruchomienia sygnałów czasowych umożliwiających wychwycenie momentu wybicia kolejnej pełnej godziny. To przełomowe wydarzenie w historii pomiaru czasu miało miejsce w Królewskim Obserwatorium Astronomicznym w Greenwich, określanym dziś jako „centrum pomiaru czasu na całym świecie”.

Od samego początku swojego istnienia Obserwatorium przyciągało najwybitniejszych naukowców swojej epoki. Wśród nich był między innymi Sir Isaac Newton, który pracował tu nad swoją teorią grawitacji, oraz astronom John Pond, który wprowadził do Obserwatorium codzienne obserwacje gwiazd i opracował dokładne metody obliczania czasu.

W roku 1924 wspomniany powyżej Sir Dyson, wraz z Johnem Reith (ówczesnym dyrektorem generalnym BBC), ustalił system sześciu krótkich dźwięków (tzw. „pipsów”) nadawanych w jednosekundowych odstępach w celu dokładnego oznaczenia nadchodzącej, kolejnej godziny. Ostatni z sześciu dźwięków przeważnie jest dłuższy niż pozostałe, co służy wyraźnemu zasygnalizowaniu, kiedy wybija pełna godzina. Co ciekawe, może wystąpić sytuacja, w której nadane zostanie nie sześć, a siedem dźwięków. Wiąże się to z wystąpieniem tzw. „sekundy przestępnej” – czyli jednosekundowej korekty stosowanej w celu uwzględnienia różnicy między precyzyjnym, Międzynarodowym Czasem Atomowym (TAI) a nieprecyzyjnym czasem słonecznym. „Sekunda przestępna” przypada na godzinę 23:59:60, i to właśnie wtedy uważny słuchacz ma możliwość wychwycenia szóstego „pipsa”; z kolei siódmy jest nadawany o godzinie 00:00:00.
Sygnały dźwiękowe z Greenwich są nadawane zazwyczaj za pomocą specjalnych urządzeń, takich jak zegary atomowe lub systemy komputerowe, które są zsynchronizowane z czasem uniwersalnym koordynowanym (UTC), znanym również jako czas Greenwich (GMT). W praktyce, sygnały te są używane głównie przez stacje radiowe – w tym zwłaszcza brytyjskie BBC World Service – lub stacje telewizyjne, zwykle przed programami informacyjnymi.

Dzięki ustaleniu regularnych sygnałów czasowych i nadawaniu ich co godzinę, Obserwatorium odgrywa kluczową rolę w standaryzacji czasu, pomagając w synchronizacji działań na skalę globalną.

Królewskie Obserwatorium Astronomiczne w Greenwich jest otwarte dla zwiedzających. Jedną z głównych atrakcji Obserwatorium jest linia zerowa („Meridian Greenwich”), stanowiąca punkt odniesienia dla czasu na całym świecie. Została ona ustanowiona w roku 1884 podczas Międzynarodowej Konferencji Południkowej w Waszyngtonie. Na przeprowadzenie linii zerowej właśnie przez Greenwich niewątpliwy wpływ miała długa historia i renoma Obserwatorium, jak również to, że w XIX wieku Wielka Brytania była światową potęgą morską.

Jak wskazują naukowcy, obecnie linia zerowa w Greenwich znajduje się o ponad 100 metrów na wschód od swojego pierwotnego, historycznego miejsca, co jest spowodowane rozwojem technologii oraz – przede wszystkim – doskonałą dokładnością systemów GPS.

Zdjęcie: Stara pocztówka przedstawiająca Królewskie Obserwatorium w Greenwich w Londynie ok. 1902
Źródło: Wikimedia Commons, Public Domain Mark 1.0 Universal https://creativecommons.org/publicdomain/mark/1.0/deed.en
Link: https://commons.wikimedia.org/

Aleksandra Bielat
zobacz inne wpisy tego autora