Proces wprowadzania unijnego AI ACT, regulacji mającej na celu zapewnienie odpowiedzialnego rozwoju systemów sztucznej inteligencji, ruszył i będzie trwał jeszcze przez dłuższy czas. Od sierpnia 2024 roku zaczęły obowiązywać pierwsze przepisy, a kolejny ważny etap nastąpił w lutym 2025 roku, kiedy to w życie weszły przepisy zakazujące stosowania systemów sztucznej inteligencji o niedozwolonym poziomie ryzyka.
W międzyczasie Komisja Europejska podejmuje działania prewencyjne. Ze względu na rosnący wpływ technologii AI na nasze codzienne życie – od systemów wspierających opiekę zdrowotną, przez zarządzanie finansami, po zaawansowane narzędzia konwersacyjne – kluczowe staje się odpowiedzialne i etyczne podejście do rozwoju AI. W oczekiwaniu na pełne wdrożenie rozporządzenia AI ACT, Komisja zaproponowała zatem Pakt o Sztucznej Inteligencji (Pakt AI) – dobrowolną inicjatywę zachęcającą przedsiębiorstwa do podjęcia działań dążących do zapewnienia zgodności z przyszłymi regulacjami [1]. Celem Paktu jest przygotowanie firm do nadchodzących wymogów prawnych związanych z bezpieczeństwem, transparentnością i etycznym wykorzystaniem AI, zanim przepisy AI ACT w pełni wejdą w życie.
Podpisanie Paktu AI przez organizacje stanowi pierwszy, istotny krok w stronę zminimalizowania ryzyka wynikającego z przyszłych regulacji. Do inicjatywy przystąpiło już ponad 100 sygnatariuszy, w tym znaczący gracze rynkowi, tacy jak Adobe, Google, Microsoft, Samsung, IBM, OpenAI i wielu innych [2]. Lista uczestników stale się powiększa, a Pakt jest otwarty na kolejne organizacje.
Kluczowe zobowiązania Paktu AI
Pakt o Sztucznej Inteligencji opiera się na trzech głównych zobowiązaniach:
- Zobowiązanie do przyjęcia strategii zarządzania sztuczną inteligencją w taki sposób, aby jej wdrożenie w organizacji już na obecnym etapie zapewniało zgodność z AI ACT.
Organizacje powinny przyjąć kompleksową strategię zarządzania sztuczną inteligencją, aby jej implementacja była zgodna z wymogami AI ACT. Strategia ta powinna obejmować zarówno aspekty technologiczne, jak i organizacyjne. Za wskazane należy uznać wyznaczenie zespołów odpowiedzialnych za rozwój AI, określenie zasad etycznego korzystania z tej technologii oraz wdrożenie mechanizmów monitorowania jej wpływu na otoczenie.
- Identyfikacja oraz mapowanie systemów, które mogą zostać uznane za sztuczną inteligencję wysokiego ryzyka
Organizacje zobowiązują się do podjęcia działań pozwalających na zidentyfikowanie tych systemów AI, które mogą zostać uznane za systemy wysokiego ryzyka zgodnie z definicją zaproponowaną przez AI ACT. Kluczowe jest tu zwrócenie uwagi zwłaszcza na systemy mające wpływ na bezpieczeństwo, zdrowie, prawa człowieka czy prywatność.
- Promowanie świadomości oraz poszerzanie kompetencji w zakresie sztucznej inteligencji wśród pracowników. Zapewnienie etycznego i odpowiedzialnego rozwoju AI.
Organizacje powinny prowadzić działania edukacyjne, aby zwiększać świadomość swoich pracowników na temat etycznego i odpowiedzialnego korzystania z AI. Szkolenia powinny być dostosowane do różnych poziomów zaawansowania – od kursów dla osób nietechnicznych po zaawansowane warsztaty dla specjalistów. Ważnym elementem będzie również zapewnienie dostępu do aktualnych materiałów dotyczących zagadnień etycznych i regulacyjnych związanych z AI.
Wszystkie organizacje przystępujące do Paktu AI zobowiązują się do realizacji tych trzech kluczowych zobowiązań. Ponadto Pakt oferuje 17 dodatkowych zaleceń, które organizacje mogą przyjąć w zależności od swojego profilu działalności i specyfiki wdrażanych systemów AI.
Dlaczego warto przystąpić do Paktu o Sztucznej Inteligencji?
Podpisanie Paktu AI to nie tylko krok w stronę zgodności z przyszłymi regulacjami, ale także możliwość budowania zaufania do technologii AI. Wdrożenie dobrych praktyk, takich jak transparentność działania systemów AI czy nadzór człowieka nad ich działaniem, może wpłynąć pozytywnie na reputację firmy jako odpowiedzialnego podmiotu. Niewątpliwie, publikacja listy sygnatariuszy Paktu to także doskonała okazja do wzmocnienia wizerunku firmy w oczach opinii publicznej. Organizacja może wykazać, że jest pionierem w dziedzinie wdrażania sztucznej inteligencji w sposób bezpieczny i zgodny z wymogami unijnymi, co może przyciągnąć zarówno klientów, jak i inwestorów.
Dodatkową korzyścią z przystąpienia do Paktu jest wsparcie oferowane przez Komisję Europejską, które obejmuje wymianę wiedzy i najlepszych praktyk między uczestnikami inicjatywy. Dzięki temu organizacje mogą lepiej przygotować się na nadchodzące zmiany i sprawniej wdrażać nowe rozwiązania technologiczne.
Dla liderów rynku Pakt AI stanowi także okazję do testowania innowacyjnych rozwiązań, które mogą stać się standardem w branży. Przedsiębiorstwa uczestniczące w tej inicjatywie mają szansę pokazać swoje zaangażowanie w rozwój odpowiedzialnej sztucznej inteligencji, co może stanowić kluczowy element ich strategii konkurencyjnej.
[1] Pełen tekst Paktu o Sztucznej Inteligencji do pobrania pod linkiem: https://ec.europa.eu/newsroom/dae/redirection/document/107430
[2] https://digital-strategy.ec.europa.eu/en/policies/ai-pact
