Rozpoczęcie działalności Banku Polskiego S.A

Po 123 latach zaborów w końcu doszło do procesu odradzania państwa polskiego. W związku z tym w grudniu w 1918 r. padła deklaracja, aby w przyszłości utworzyć Bank Polski, gdyż dotychczas funkcjonowała instytucja przejęta od niemieckich władz okupacyjnych – Polska Krajowa Kasa Pożyczkowa. Emitowała ona marki polskie, które stały się tymczasowym, obowiązującym środkiem płatniczym.

Już po niespełna trzech miesiącach podjęto rozmowy, aby wprowadzić złoty w miejsce polskiej marki. Poprzez ten zabieg rząd chciał nawiązać do długiej tradycji monetarnej, gdyż złoty polski był jednostką pieniężną stosowaną w dawnej Polsce. Jednak przedsięwzięcie to musiało poczekać. W związku z ustaleniem swych granic i dysponując nikłymi dochodami skarbowymi, Polska borykała się z coraz to bardziej rosnącym zadłużeniem.

W połowie 1923 r. doszło do hiperinflacji, gdzie ceny rosły z miesiąca na miesiąc w tempie 50%, a nawet wyższym. Z tego powodu reforma finansów i reforma walutowa stały się najważniejszymi celami rządu powołanego w grudniu tego samego roku. Premier Władysław Grabski, który pełnił jednocześnie funkcję ministra finansów otrzymał na sześć miesięcy specjalne pełnomocnictwa w zakresie spraw dotyczących zmiany ustawodawstwa podatkowego, wprowadzenia nowego systemu monetarnego i waluty, ogłoszenia statutu Banku Emisyjnego, sprzedaży przedsiębiorstw państwowych oraz zaciągania pożyczek do wysokości 500 milionów franków w złocie.

Statut Banku Polskiego SA został podpisany przez Prezydenta RP Stanisława Wojciechowskiego 20 stycznia 1924 r. Nadano mu wtedy wyłączne prawo do emisji banknotów oraz wykonywania operacji kredytowych. Organizacją banku zajął się pięcioosobowy komitet, któremu przewodniczył przyszły prezes Stanisław Karpiński.

28 kwietnia 1924 r. rozpoczął działalność Bank Polski. Było to wielkie wydarzenie w życiu odradzającej się Rzeczypospolitej. Bankowi udzielono daleko idącej autonomii w relacjach z rządem, co miała gwarantować forma prawna spółki akcyjnej. Kapitał założycielski w kwocie 100 mln zł rozpisano na 1 mln akcji, które znalazły się w rękach osób prywatnych, przedsiębiorstw, różnych instytucji oraz banków. Skarb Państwa miał początkowo jedynie 1%.