Rząd amerykański w 1920 r. wprowadził całkowity zakaz produkcji, sprzedaży i transportu napojów zawierających powyżej 0,5% alkoholu. Zakaz ten, nazywany przez prezydenta Warrena Hardinga „szlachetnym eksperymentem”, miał wpłynąć na zmniejszenie ilości chorób związanych z nadużywaniem alkoholu oraz przyczynić się do poprawy obyczajności społeczeństwa. Pomimo iż cel był słuszny i moralnie usprawiedliwiony, to został postawiony w opozycji do wolności wyboru każdego człowieka. Jak więc Amerykanie radzili sobie z przymusową trzeźwością? Przede wszystkim zaczęli wytwarzać alkohol na własną [...]

Nowo odrodzona Rzeczpospolita Polska od roku 1918 posługiwała się kilkoma walutami. Było to spowodowane powstaniem naszego kraju na terenach trzech zaborów, w każdym z nich obowiązywała inna waluta. Początkowo marka polska obowiązywała od 1916 r. na terenach Królestwa Polskiego okupowanego przez Cesarstwo Niemieckie, a następnie od 1918 r. na terenie II Rzeczypospolitej, na podstawie dekretu Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego z dnia 7 grudnia 1918 r. Na skutek wprowadzenia ustawy z dnia 15 stycznia 1920 r. marka [...]

Charles Ponzi urodził się we Włoszech w roku 1882. W roku 1903 przybył do Stanów Zjednoczonych, jak sam to określił “mając dwa i pół dolara w gotówce oraz jeden milion w nadziejach. I nadzieje nigdy mnie nie opuściły”. Zaczynając od funkcji pomywacza i kelnera, dość szybko przeskoczył na etat bankowy i tam dostrzegł zalążek tego, co później nazwano schematem Ponziego. Bank, w którym pracował płacił dwa razy wyższe odsetki, bo desperacko potrzebował depozytów swoich klientów, aby [...]

Już ponad 100 lat ma jedna z najstarszych polskich ustaw – o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców (początkowo wprowadzona pod nazwą „O nabywaniu nieruchomości przez obcokrajowców"). Mimo że od powstania doczekała się ona dwudziestu pięciu nowelizacji, które ją znacznie rozbudowały, a Polska w międzyczasie dołączyła do Unii Europejskiej, co z naturalnych względów nie pozostało bez wpływu na zniesienie części ograniczeń w nabywaniu nieruchomości względem obywateli Unii, sens ustawy oraz znaczna część zapisów przetrwały próbę czasu. Polska nie jest [...]

Polski futuryzm rozkwitł w 1920 roku. Według relacji samych twórców, „dźgnięte nożem w bżuh ospałe bydle polskiej sztuki zaczęło ryczeć, pszez otwur żygnęła lawa futuryzmu". Idea ruchu opierała się przede wszystkim na potrzebie zburzenia zakurzonej kultury i sztuki i narodzenia nowych tradycji artystycznych. Duch nowoczesności objawiał się w śmiałej twórczości m.in. przez włączenie technologii do sfery poezji, zarezerwowanej dotychczas jedynie dla tematów wzniosłych, ważkich. To właśnie wynalazki i nowoczesność miały być napędem dla prowokacyjno-rewolucyjnego rozwoju cywilizacji. [...]

„Nikt nie czyta; jeśli czyta, nic nie rozumie; jeśli rozumie, natychmiast zapomina”. Jak na pisarza, Stanisław Lem swoiście podchodził do odbioru sztuki, którą się parał. Urodził się 100 lat temu, w roku 1921 roku we Lwowie. Jego książki, których napisał kilkadziesiąt, przetłumaczono na ponad 40 języków, a sam Lem przez długi czas uchodził za najbardziej poczytnego pisarza literatury fantastyczno-naukowej na świecie. Nie tylko fantastyką się zresztą zajmował. Pisał eseje, felietony, parał się publicystyką literacką. Jego książki [...]

5 maja 1922 r. rozpoczęła się budowa stadionu drużyny baseballowej New York Yankees w dzielnicy Bronx w Nowym Jorku (ang. Yankee Stadium). Budowa tego obiektu trwała 284 dni, a koszt jego zbudowania w przeliczeniu na dzisiejszą wartość dolara wyniósł $34.4 miliona dolarów. Koszt ten został w całości poniesiony przez ówczesnego właściciela Jankesów - Jacob’a Ruppert’a. Pierwszym meczem rozegranym na Yankee Stadium był klasyk amerykańskiego baseball’a, w którym gospodarze gościli zespół Red Sox z [...]

Źródło: Library of Congress, National Photo Company Collection, domena publiczna Rebecca Latimer Felton, 100 lat temu jako pierwsza kobieta dostąpiła zaszczytu zasiadania w izbie wyższej Kongresu Stanów Zjednoczonych, pełniąc przez jeden dzień funkcję senatora. Pierwsza kobieta w senacie została zaprzysiężona 21 listopada 1922 r, a więc niedługo po przyznaniu kobietom praw wyborczych (8 sierpnia 1920 r.) i służyła zaledwie 24 godziny. Rebecca L. Felton została zaprzysiężona mając 87 lat, dziewięć miesięcy i 22 dni, co czyniło [...]

Nie ma takich słów, które mogłyby opisać historię życia Marka Edelmana. Działacz społeczny, doktor nauk medycznych, jeden z przywódców powstania w getcie, uczestnik powstania warszawskiego, Kawaler Orderu Orła Białego, polityk, doktor honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Uniwersytetu Yale, odznaczony Krzyżem Komandorskim Legii Honorowej, autor kilkudziesięciu książek i artykułów naukowych. To tylko niektóre z wielu punktów jego niezwykle bogatego życiorysu. Nie do końca wiadomo kiedy i gdzie się urodził, choć większość źródeł wskazuje, że [...]

Dla większości rodziców najważniejsze jest ich potomstwo, nie inaczej było 100 lat temu, kiedy to Emma Read, aby zadbać zdrowie dzieci i ich dostęp do świeżego powietrza dnia 19 lipca 1922 r. złożyła wniosek o opatentowanie swojego wynalazku… klatki dla dzieci. Sam pomysł umieszczenia dzieci w klatce wydaje się nam już nieco przerażający, a co, jeżeli dodam, że taka klatka dla dzieci miała być zawieszana na balkonach mieszkań? Klatka odpowiedniej wielkości dla kilkumiesięcznego [...]

Smak zamoczonej w herbacie magdalenki dla bohatera arcydzieła Marcel Prousta stał się bodźcem do wspomnień. „W poszukiwaniu straconego czasu” to quasi-autobiograficzny cykl powieściowy, będący zapisem wspomnień i refleksji minionych lat 40-letniego bohatera, Marcela. W opinii krytyków literatury, siedmiotomowa powieść uznana została za jedną z najważniejszych dokonań literackich XX wieku. Jej autor, Marcel Proust, to francuski pisarz, żyjący w latach 1871-1922. Marcel Proust, z jednej strony niezwykle wrażliwy i oczytany człowiek, ceniący sobie przyjaźń, [...]

Czasem warto zadać sobie przewrotne pytanie - w czym Polska była pionierem? Sytuacji takich wbrew pozorom było w historii naszego kraju dość trochę, a za przykłady mogą tu posłużyć destylacja ropy naftowej, opatentowanie metody hodowli kryształów, czy wyodrębnienie witaminy B… Ale nie o tym dziś mowa, a o ustawie o rachubie czasu.Brzmi być może mało zachęcająco, ale ustawa ta miała niebagatelne znaczenie dla systemu mierzenia czasu w naszym kraju. Wszystko za sprawą wyznaczenia i ujednolicenia na terytorium [...]

Skwar egipskiego słońca, kończące się fundusze i gasnąca nadzieja na odnalezienie grobowca najmłodszego w historii faraona niemal powstrzymały poszukiwania brytyjskiego archeologa Howarda Cartera, kierującego pracami wykopaliskowymi lorda Carnavona. Jednak nieoczekiwanie, 4 listopada 1922 roku stał się dniem jednego z najważniejszych odkryć archeologicznych na świecie. Nie od razu jednak znana była skala znaleziska – pełne otwarcie grobowca nastąpiło kilka miesięcy po spektakularnym odkryciu w egipskiej Dolinie Królów. Dopiero wtedy oczom Cartera, jego współtowarzyszy i zaproszonych gości ukazał [...]

Potrzeba matką wynalazków. Tak było również i w przypadku wynalazku Eskimo Pie, który został opatentowany 24 stycznia 1922 roku w Stanach Zjednoczonych. Zgodnie z legendą, inspiracją do wynalezienia Eskimo Pie było niezdecydowanie chłopca w cukierni, Christiana K. Nelsona w 1920 roku. Najpierw zaczął on kupować lody, po czym zmienił zdanie i kupił tabliczkę czekolady. Na pytanie dlaczego nie kupił obu rzeczy, chłopiec odpowiedział, że chciałby kupić zarówno lody, jak i czekoladę, ale pieniądze, którymi dysponuje mu [...]

Do 16 maja 1922 r., a dokładniej do 1 czerwca 1922 r. kiedy to ustawa o urlopach dla pracowników, zatrudnionych w przemyśle i handlu weszła w życie, na ziemiach polskich prawo pracowników do płatnych urlopów wypoczynkowych w zasadzie nie istniało. Wyjątkiem i uprzywilejowaną grupą byli jedynie urzędnicy państwowi, urzędnicy komunalni, wysoce wykwalifikowani prywatni pracownicy oraz pracownicy handlowi. Szeregowi robotnicy w zasadzie nie mieli prawa do wypoczynku. Jednocześnie w zaborze austriackim ustawą z dnia 16 stycznia 1910 [...]

Vonnegut urodził się 11 listopada 1922 r. w Indianapolis w bogatej rodzinie jako najmłodszy z trójki rodzeństwa. W 1943 r. wstąpił do wojska a w grudniu 1944, w czasie ofensywy w Ardenach, został wzięty do niemieckiej niewoli i osadzony w Dreźnie. Nocą był przetrzymywany w podziemiach starej rzeźni. 13 lutego 1945 przeżył bombardowanie miasta przez aliantów i wydarzenia te stały się główną inspiracją dla jego powieści – Rzeźni numer pięć. Drezno uchodziło wówczas za miasto stosunkowo [...]

Po I wojnie światowej wiele krajów skupiało się na rozbudowie lotnictwa cywilnego. Wśród tych państw była Francja i Wielka Brytania. Bazując na konstrukcjach maszyn bojowych z czasów wojny budowano samoloty do komercyjnych przewozów pasażerskich. Pierwszym z nich był brytyjski samolot de Havilland DH.18 produkcji Airco. Francuzi nie pozostawali w tyle. Skonstruowali samolot Farman F-60, który należał do francuskich linii lotniczych Compagnie des Grands Express Aériens. Oba samoloty obsługiwały połączenia lotnicze między Paryżem a Londynem. 7 kwietnia [...]

„Moi rodacy mnie nie zabiją” M.Collins, 20 sierpnia 2022r. Michael Collins zginął 22 sierpnia 1922 roku. Dwa dni po tym kiedy wypowiedział przytoczone wyżej słowa. Zginął w zasadzce a jego zabójcą był prawdopodobnie Denis "Sonny" O'Neill. W trakcie II Wojny Światowej, snajper w armii brytyjskiej a od 1918 roku członek … Irlandzkiej Armii Republikańskie (IRA). Prawdopodobnie, bo O’Neill nigdy nie przyznał się do zastrzelenia Michaela Collinsa, choć potwierdził że brał udział w zasadzce w której ten [...]

W trakcie kilkumiesięcznych negocjacji brytyjski interes reprezentował ówczesny premier Wielkiej Brytanii - Lloyd George (co ciekawe był on również przeciwnikiem idei oddania Polsce Górnego Śląska – podczas konferencji pokojowej w Paryżu w 1919 r. miał zażartować, mówiąc że „Oddać Polakom śląski przemysł to jak dać małpie zegarek.”), Strona irlandzka była reprezentowana przez Michaela Collinsa -irlandzki polityk, a także założyciel oraz przywódca IRA, tj. Irlandzkiej Armii Republikańskiej oraz Arthur Griffith - irlandzki polityk, również jeden z przywódców [...]