Otwarcie Cotton Club
Cab Calloway, Jimmy Durante, Cole Porter, Sophie Tucker, czy Ethel Merman, to tylko niektóre z nazwisk kojarzonych z nowojorskim Cotton Club. W czasach swojej świetności, przypadającej na lata 20. i 30. XX wieku, klub stanowił centrum towarzyskich spotkań wielu środowisk. Będąc jednym z najbardziej kultowych i rozpoznawalnych na całym świecie klubów nocnych, na kartach historii zapisał się jednak głównie jako kontrowersyjny i wzmagający rasowe podziały.Powód otwarcia klubu był początkowo prozaiczny - Owney Madden, szef mafii, [...]
Potyczka (Międzynarodowe Towarzystwo Ochrony Żubra)
W 1923 roku z inicjatywy prof. Jana Sztolcmana, po jego wystąpieniu podczas Międzynarodowego Kongresu Ochrony Przyrody w Paryżu, w celu ratowania żubrów powstaje Międzynarodowe Towarzystwo Ochrony Żubra. Organizacja obiera sobie siedzibę i zaczyna od ustalenia liczby żubrów. Dane są zatrważające, bowiem I wojnę światową przetrwało tylko 9 osobników na wolności, a w 1919 r. znaleziono ostatni ślad żubra nizinnego na wolności. Okazuje się, iż z powodu intensywnych polowań i utraty siedlisk w 1929 roku [...]
Od deszczu słodkości do bomby atomowej
Dokładnie 100 lat temu, wiosną 1923 roku, firma produkująca batoniki Baby Ruth postanowiła przenieść swoją kampanię reklamową w przestworza – i to dosłownie. Wynajęto samolot, z którego zrzucono następnie tysiące batoników Baby Ruth - każdy z własnym miniaturowym spadochronem. Pilot, wykonując akrobacje lotnicze, tylko wzmocnił efekt tego niezapomnianego widowiska. Deszcz słodyczy wywołał wzburzenie w Pittsburghu – dzieci biegały po ulicach, niektórzy ryzykowali upadek próbując złapać batoniki z okien, a nawet dochodziło do bójek o [...]
Gdy zatrzęsła się ziemia
Japonia znajduje się na styku aż czterech płyt tektonicznych: euroazjatyckiej, filipińskiej, pacyficznej i północnoamerykańskiej). Powoduje to występowanie tam licznych trzęsień ziemi oraz tsunami. Szacuje się, że w Japonii ziemia trzęsie się przynajmniej raz w tygodniu, natomiast w ciągu roku od jednego do nawet trzech tysięcy razy. Pomimo tego, że przy takim natężeniu wstrząsów od bardzo dawna stosuje się odpowiednią profilaktykę (Japończycy m.in. dostosowują swoje budynki, by minimalizować zagrożenie, zabezpiecza się infrastrukturę przed kataklizmami, [...]
Aktor rekordzista
Japycz z „Rancza”, Senator Polak z „Poranka kojota”, Król Sedesów z „Chłopaki nie płaczą”, Hrabia Barski z „Trędowatej” adwokat Łęckiego z „Lalki” Andrzej z „Noża w wodzie”. Jeden z najwybitniejszych i najpopularniejszych aktorów w historii polskiego kina. Leon Niemczyk jest absolutnym rekordzistą co do liczby ról, choć nie wiadomo dokładnie, ile ich zagrał. Ocenia się, że ponad 400 w samych polskich produkcjach, do tego doliczyć należy ok. 150 produkcji zagranicznych, a także przedstawienia [...]
Wyjdź na słońce – kultura opalania Coco Chanel
Dziś zdrowa, opalona skóra uznawana jest za najlepszą pamiątkę z wakacji. Jednak nie zawsze tak było. Już starożytne Greczynki i Rzymianki ceniły porcelanową cerę. Kobiety, by rozjaśnić skórę stosowały między innymi kredę, trujące wybielacze i mieszanki z odchodów krokodyli. Gdy jednak pojawiała się u dam niechcianą opalenizna stosowały one okłady z maślanki, wybielając w ten sposób skórę. A nawet piły ocet, by pozbyć się pojawiającego się od słońca rumienia. Włoski renesans przyniósł wynalazek [...]
Wonsal znaczy Warner
Czy wiecie co łączy „Titanica”, „Harry’ego Pottera”, „Matrixa”, „Ojca Chrzestnego”, a także najnowszy kinowy przebój „Barbie”? Wydawałoby się na pierwszy rzut oka, że nic, ale odpowiedź istnieje i jest nią – wytwórnia, która wyprodukowała świetnie znane nam filmy, a dokładniej Warner Bros.. Historia wytwórni jest tym ciekawsza, iż jej założycielami byli bracia Wonsal, polscy emigranci polskiego pochodzenia, którzy najpierw kupili projektor, a dwadzieścia lat później, 4 kwietnia 1923 r., założyli wytwórnię filmową – Warner Bros. [...]
Żaglowiec „Lwów” jako pierwsza jednostka pod polską banderą przepłynął równik
Statek szkolny "Lwów" podczas postoju przy nabrzeżu widoczny od strony dziobu.Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe STS Lwów, bo tak formalnie nazywał się pierwszy polski żaglowiec szkolny pochodzący z okresu międzywojennego, zasłynął jako pierwsza jednostka pod polską banderą, która 13 sierpnia 1923 r. przepłynęła równik w drodze do Brazylii. Historia tego statku jest bardzo bogata, ponieważ Żaglowiec Lwów, pierwotnie jako statek towarowo-pasażerski, został zwodowany pod nazwą Chinsura w Anglii w 1869 r. w stoczni G. R. Cloover & [...]
100-lecie Wisły Puławy
Kolejnym klubem piłkarskim, który w 2023 roku ukończył 100 lat, jest Klub Sportowy Wisła Puławy. Wisła Puławy została założona w 1923 r. przez uczniów gimnazjum Adama Jerzego ks. Czartoryskiego. Oprócz uczniów w skład klubu wchodziła również młodzież pracująca. Jednak dopiero w 1930 r. doszło do prawnego zarejestrowania drużyny w Okręgowym Związku Piłki Nożnej w Lublinie. Podczas wojny część zawodników i działaczy wzięła udział w kampanii wrześniowej. Pozostali członkowie klubu organizowali sporadyczne treningi na terenach strzelnicy [...]
Narodziny laureatki Nagrody Nobla Wisławy Szymborskiej
Wisława Szymborska – poetka, eseistka, tłumaczka literatury francuskiej, krytyk literacki. Urodzona 2 lipca 1923 roku w wielkopolskim Kórniku. Córka Anny Marii z domu Rottermund oraz prawicowego polityka i zarządcy dóbr hrabiego Władysława Zamoyskiego, Wincentego Szymborskiego. Wisława to właściwie drugie imię Szymborskiej. Na pierwsze miała Maria. W dzieciństwie nazywano ją Marychną. Z czasem bliscy zaczęli na nią wołać Ichna, Ichenka. Imieniem Wisława zaczęła się posługiwać dopiero w życiu dorosłym. W wieku 48 lat, dokonała [...]
Zamach w Cytadeli Warszawskiej
Zamach w Cytadeli Warszawskiej w 1923 roku był pierwszym i zarazem jednym z najbardziej spektakularnych w historii Polski atakiem terrorystycznym, wykorzystującym materiały wybuchowe. 13 października 1923 roku Cytadela stała się celem zamachu, który przeprowadzili członkowie Organizacji Bojowej PPS. Grupa ta była radykalnym skrzydłem Polskiej Partii Socjalistycznej i postanowiła przeprowadzić akcję przeciwko władzom państwowym, a także przeciwko polityce rządu i władz wojskowych. Zamachowcy mieli dwa cele. Po pierwsze, chcieli uwolnić więźniów politycznych, którzy byli [...]
„100 lat temu na Wembley”
Jest lipiec 1981 roku. Każdy krok stawiany przeze mnie na szerokiej Olympic Way przybliża mnie do celu. Już widzę ogromne parkingi samochodowe i budowlę, która bardziej przypomina zamek lub zabudowania klasztorne niż piłkarski stadion. Potężna bryła zakończona dwoma wieżami, wtedy, w latach dwudziestych naszego stulecia mającymi symbolizować potęgę Imperium Brytyjskiego, kryje w sobie jeden z najcenniejszych mitów, jakie gra zwana piłką nożną pozostawi przyszłym pokoleniom. Wchodząc do środka w ten zwykły dzień czuję się [...]
Batonik pełen sławy
George Herman Ruth, znany jako Babe Ruth był w latach 1914-1935 zawodowym baseballistą. Pierwszym, który zdobył 60 home runów w jednym sezonie (rekord ustanowiony w 1927 roku został pobity dopiero w roku 1961). Był legendą swoich czasów i jednym z najlepszych zawodników wszechczasów. Początki jego sławy wiążą się z rokiem 1920 i przejściem do New York Yankees. Już w maju tego roku zdobył swój pierwszy home run, wybijając piłkę poza granice stadionu Polo [...]
Insulina – wyspa nadziei
Insulina... Słysząc to słowo, każdy wie o czym mowa, czym jest i jaką pełni rolę. Ale czy ktokolwiek zastanawiał się skąd ta nazwa albo – kto odpowiada za jej wynalezienie? Etymologia tego słowa jest bardzo ciekawa. Po łacińsku insula to wyspa. Można by powiedzieć – wyspa nadziei. Dzięki niej cukrzyca przestała być taka straszna. Pomimo, że po raz pierwszy zastosowaną ją do leczenia osób chorujących na cukrzycę w 1922 r., jej historia sięga [...]
Powstanie Interpolu
Interpol, a właściwie Międzynarodowa Komisja Policji Kryminalnej powstała (ICPC) 7 września 1923 r. podczas drugiego Międzynarodowego Kongresu Policji Kryminalnej. Kongres ów odbył się po 7 latach przerwy spowodowanych wybuchem I wojny światowej. W gronie przedstawicieli 20 krajów uczestniczących w Kongresie znalazły się m.in. Stany Zjednoczone, Jugosławia, Austria, Francja, Niemcy i Polska. Od samego początku główną ideą powołania Interpolu była wzajemna pomoc i współpraca policji na arenie międzynarodowej, w szczególności w zakresie procedur aresztowań, ekstradycji i [...]
Czy kobiety mogą nosić spodnie?
28 maja 1923 roku Prokurator Generalny Stanów Zjednoczonych zadeklarował, że kobiety mogą nosić spodnie w każdej sytuacji i w każdym miejscu. Była to ważna deklaracja, bo w niektórych stanach (a także w niektórych państwach europejskich) noszenie spodni przez kobiety 100 lat temu było zakazane przez prawo. Zdarzały się wręcz przypadki zatrzymywania i skazywania kobiet noszących spodnie. Mimo, że w roku 1920 (o czym pisaliśmy w poprzednich tomach naszego cyklu) kobiety uzyskały prawo do głosowania, [...]