Dawno dawno 100 lat temu

W 1879 r. w Ulm urodził się wybitny fizyk – Albert Einstein. Uznawany za jednego z największych geniuszy w historii tuż obok Newtona, Maxwella czy Galileusza. Nauka była dla niego wszystkim. To on właśnie był twórcą teorii względności równoważności masy i energii, znanej wszystkim pod wzorem E = mc2. Jego ogólna teoria względności była i wciąż pozostaje największym przełomem w fizyce XX wieku, obok teorii kwantów. ​Swoje odkrycie komentował w następujący sposób: „Dlaczego właśnie ja sformułowałem zasadę względności? [...]

„Aby zacząć, musisz przestać mówić i zacząć robić” – to jedno z najchętniej cytowanych powiedzeń Walta Disneya. ​W 1921 r. Walt Disney „przestał mówić i zaczął robić”, choć mając na względzie w szczególności jego kreacje dubbingowe takie twierdzenie zdaje się być co najmniej przewrotne. ​W 1921 r. Walt, w garażu wynajmowanym od ojca, stworzył swój pierwszy film animowany Newman Laugh-O-Gram, w którym zresztą sam wystąpił. Użycie nazwiska Newman było tutaj nieprzypadkowe. Frank Newman – główny wystawca w Kansas [...]

2 lipca 1921 roku odbyła się bokserska walka stulecia. Jack Dempsey, aktualny mistrz wagi ciężkiej zwany przez dziennikarzy Młotem z Manassy, stanął w ringu naprzeciwko Georgesa Carpentiera, mistrzowi Europy wszechwag. Dempsey, który większość walk kończył przed czasem, jednej walki unikał jak mógł – walki na frontach I wojny światowej. Carpentiera był bohaterem wojennym. Dla speców od marketingu fantastyczna narracja. Wybudowano więc w Jersey City specjalnie nowy stadion na ponad 80 000 miejsc. Walka zakontraktowana została na 10 rund, [...]

W roku 1921 na ekrany amerykańskich kin wszedł film zatytułowany „Jesse James. Pod Czarną Flagą”. Jesse James był już wtedy postacią legendarną. Choć historycy tego nie potwierdzają, widziano w nim amerykańskiego Robin Hooda, który napadała na banki, pociągi i dyliżanse, żeby następnie dzielić swoją zdobycz wśród potrzebujących. Wszystko to po przegranej przez Konfederatów wojnie secesyjnej, których James i jego brat Frank czynnie wspierali w walce partyzanckiej. Jesse James nigdy nie został złapany, choć stał się celem numer jeden [...]

Port w Gdyni ma historię prawie tak odległą jak samo miasto. Budowę portu rozpoczęto w maju 1921 roku, zaś prawa miejskie Gdynia uzyskała niespełna 5 lat później. ​Pierwsze prace projektowo-budowlane rozpoczęły się dokładnie 29 maja 1921 roku. Port w założeniach miał być przeznaczony dla małych okrętów wojennych oraz pełnić funkcję schronienia dla rybaków. ​Co ciekawe, podjęcie decyzji o budowie portu nastąpiło przed formalną decyzją wyrażoną przez władze. Dopiero pod wpływem presji społecznej pod koniec września 1922 roku Sejm [...]

Dane wskazują, że gdzieś na świecie, co minutę, kupuje się butelkę Chanel No. 5. Przełomowy zapach pozostaje na szczycie międzynarodowych list najlepiej sprzedających się zapachów już sto lat od jego stworzenia przez Ernesta Beaux, perfumiarza na dworze rosyjskim, przedstawionego Gabrielle Chanel przez jej ówczesnego kochanka, Wielkiego Księcia Dmitrija Romanowa. Dimitr Romanova uciekł z rewolucyjnej Rosji wraz z chemikiem, który osiedlił się w Biarritz w 1920 roku. Rok później, w 1921 roku, narodził się Parfum No. 5. ​Tak jak [...]

Polski futuryzm rozkwitł w 1920 roku. Według relacji samych twórców, „dźgnięte nożem w bżuh ospałe bydle polskiej sztuki zaczęło ryczeć, pszez otwur żygnęła lawa futuryzmu". Idea ruchu opierała się przede wszystkim na potrzebie zburzenia zakurzonej kultury i sztuki i narodzenia nowych tradycji artystycznych. Duch nowoczesności objawiał się w śmiałej twórczości m.in. przez włączenie technologii do sfery poezji, zarezerwowanej dotychczas jedynie dla tematów wzniosłych, ważkich. To właśnie wynalazki i nowoczesność miały być napędem dla prowokacyjno-rewolucyjnego rozwoju cywilizacji. Futuryści głosili: [...]

„Nikt nie czyta; jeśli czyta, nic nie rozumie; jeśli rozumie, natychmiast zapomina”. Jak na pisarza, Stanisław Lem swoiście podchodził do odbioru sztuki, którą się parał. Urodził się 100 lat temu, w roku 1921 roku we Lwowie. Jego książki, których napisał kilkadziesiąt, przetłumaczono na ponad 40 języków, a sam Lem przez długi czas uchodził za najbardziej poczytnego pisarza literatury fantastyczno-naukowej na świecie. Nie tylko fantastyką się zresztą zajmował. Pisał eseje, felietony, parał się publicystyką literacką. Jego książki filmowano – [...]

Isaac Asimov urodził się pomiędzy 4 października 1919 r. a 2 stycznia 1920 r. w Pietrowiczach na terenie Rosji Sowieckiej. Dokładna data jego urodzin nie jest znana ze względu na brak oficjalnych zapisów, a także różnice pomiędzy kalendarzem gregoriańskim i hebrajskim. Sam Asimov za swoją datę urodzin przyjął właśnie 2 stycznia 1920 r. Isaac Asimov wyemigrował z rodzicami do Stanów Zjednoczonych gdy miał 3 lata. Pomimo swojego geograficznego rodowodu nigdy nie nauczył się on języka rosyjskiego, do końca [...]

W trakcie wojny polsko-sowieckiej istotną rolę odegrały pociągi pancerne – najpotężniejsza lądowa broń mobilna tamtych czasów. Historycy ustalili nazwy 50 pociągów pancernych biorących udział na różnych etapach kampanii, choć ich liczba zmieniała się z miesiąca na miesiąc. 1 grudnia 1920 roku w skład wojsk kolejowych wchodziło 26 pociągów pancernych. Pociąg pancerny złożony był na ogół z opancerzonego parowozu i kilku wagonów pancernych uzbrojonych w działa i broń maszynową, a czasami także z drezyn pancernych lub bojowych wagonów motorowych. [...]