Dawno dawno 100 lat temu

„A jednak się kręci”. Według legendy słowa te miał wypowiedzieć Galileusz przed rzymską inkwizycją w 1633 roku. Tę samą frazę wpisało w swoje logo powstałe w 1919 roku Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii. Towarzystwo, które trzy lata później, a więc w 1922 roku, wydało pierwszy oficjalny numer miesięcznika „Urania”. Co piszczało w trawie – pardon, kosmosie – przed stu laty? Polska przystąpiła do Międzynarodowej Unii Astronomicznej, zbudowano obserwatorium astronomiczne na Lubomirze. W tym samym czasie rosyjski naukowiec [...]

Rebecca Latimer Felton, 100 lat temu jako pierwsza kobieta dostąpiła zaszczytu zasiadania w izbie wyższej Kongresu Stanów Zjednoczonych, pełniąc przez jeden dzień funkcję senatora. Pierwsza kobieta w senacie została zaprzysiężona 21 listopada 1922 r, a więc niedługo po przyznaniu kobietom praw wyborczych (8 sierpnia 1920 r.) i służyła zaledwie 24 godziny. Rebecca L. Felton została zaprzysiężona mając 87 lat, dziewięć miesięcy i 22 dni, co czyniło ją również najstarszym świeżo upieczonym senatorem. Swoją kadencje zawdzięczała [...]

Obaj urodzili się w 1922 roku – Fijałkowski 4, a Fangor 15 listopada. Obaj stali się kluczowymi przedstawicielami polskiego malarstwa drugiej połowy XX wieku. Stanisław Fijałkowski studiował w łódzkiej PWSSP i był uczniem dwóch innych koryfeuszy polskiej sztuki – Władysława Strzemińskiego i Stefana Wegnera. Po skończeniu uczelni został jej pracownikiem, a w 1983 profesorem. Swoje fascynacje malarskie rozpoczynał od impresjonizmu i kubizmu, ale już pod koniec lat pięćdziesiątych poświęcił się abstrakcji. Swoje prace układał w [...]

Gabriel Narutowicz został wybrany przez Zgromadzenie Narodowe na pierwszego w historii Polski Prezydenta RP dnia 9 grudnia 1922 r. Wiadomość o jego wyborze bardzo szybko rozeszła się po warszawskich ulicach, a niezadowolony lud rozpoczął pierwsze demonstracje jeszcze zanim posłowie i senatorowie tworzący Zgromadzenie Narodowe zdążyli opuścić gmach Sejmowy. Już od początku polskie gazety sprzyjające przeciwnikom przyszłego prezydenta rozpoczęły szerzenie niebezpiecznej dezinformacji, podając do wiadomości publicznej, że rzekomo działający wcześniej jako minister robót publicznych Gabriel Narutowicz [...]

Polskie kino, tak jak i sceny teatralne, z każdym rokiem ubożeją. W niepamięć odchodzi pokolenie aktorów narodzonych przed II wojną światową, czerpiących z tradycji kina przedwojennego, a także (o ile nie w szczególności) scen teatralnych czy też kabaretowych. Kabaretowych w rozumieniu wykwintnego, inteligentnego dowcipu, który umiejętnie wykorzystywał niedomówienia, aby greps był „bardziej inteligentny". Niewymownym przedstawicielem tego nieodżałowanego pokolenia był urodzony w dniu 3 czerwca 1922 r. - Wiesław Michnikowski, którego kreacje w Kabarecie Dudek, a [...]

Niewiele jest tematów tak kontrowersyjnych jak energia atomowa. Z jednej strony wszyscy mamy w pamięci bombardowanie Hiroshimy i Nagasaki, awarię elektrowni atomowej w Czarnobylu, katastrofę w Fukushimie czy też pozostawanie na krawędzi konfliktu nuklearnego w czasach zimnej wojny. Z drugiej strony w energetyce jądrowej upatruje się remedium na współczesne problemy z dostawami energii, a sam rozwój nauki w dziedzinie atomistyki miał niebagatelny wpływ na światową medycynę. W zakresie samego zastosowania w energetyce już dzisiaj elektrownie [...]

Film pt. „Wielki Gatsby” powstał na podstawie powieści amerykańskiego pisarza Francisa Scotta Fitzgeralda, czołowego twórcy tzw. straconego pokolenia pisarzy amerykańskich. Fabuła filmu toczy się w 1922 r. w Nowym Jorku. W mieście rozkwita nielegalny handel alkoholem, a ceny akcji na Wall Street idą w górę. Skorzystać z tego chce niespełniony pisarz Nick Carraway, który wprowadza się do małego domku na Long Island, położonego pomiędzy bogatymi posiadłościami oraz rozpoczyna pracę na giełdzie. Na przeciwnym brzegu zatoki mieszka [...]

Alexander Graham Bell zmarł 2 sierpnia 1922 roku w wieku 75 lat. W dniu jego pogrzebu 13 milionów telefonów – urządzenia, które historia połączyła na zawsze z jego nazwiskiem, zamilkło na minutę w hołdzie dla tego niezwykłego człowieka. Niezwykłego wcale nie dlatego, że wynalazł telefon. Niezwykłego, bo jego życie mogłoby wypełnić biografię kilku albo nawet kilkunastu innych osób. Urodzony w rodzinie zajmującej się zagadnieniami mowy, Bell potrafił wymówić prawidłowo słowa napisane w innym, nieznanym mu [...]

13 września 1922 roku Nowy Jork został sterroryzowany przez chuligańskie grupki młodzieży. Policja nie była w stanie zgasić zamieszek w zarodku: gdy udało się opanować sytuację w jednej dzielnicy, temperatura buntu rosła już w kolejnej. Manhattan od Amsterdam Avenue wypełniała gromada tysięcy podlotków walczących z ignorancją wobec niepisanego obyczaju. Niektórzy (np. niejaki A. Silverman) zostali nawet skazani przez tzw. Nocny Sąd na kilkudniowy areszt. Aresztowań było jednak zdecydowanie więcej, podobnie jak skaleczeń, obrażeń, a także… [...]

Stały Trybunał Sprawiedliwości Międzynarodowej narodził się na podstawie Paktu Ligi Narodów jako zapowiedź lepszej przyszłości po I wojnie światowej, w której spory międzypaństwowe miały nie być już dłużej rozwiązywane bronią. Stały Trybunał Sprawiedliwości Międzynarodowej (dalej jako: „STSM” oraz „Trybunał”) miał być neutralnym miejscem, w którym państwa mogły dochodzić sprawiedliwości w duchu pokoju oraz ogólnoświatowej współpracy na rzecz lepszego jutra. Oficjalnie swoją działalność STSM rozpoczął 30 stycznia 1922 r. i działał przez następne 24 lata. Liczba [...]