Do końca życia zapamiętam Klientkę, która po 12 latach toczącego się sporu o podział majątku zgłosiła się do mnie z prośbą o pomoc w kilkunastu postepowaniach egzekucyjnych, wszczętych przeciwko niej jako pokłosie trwającego lata postepowania podziałowego. Mimo sukcesów w postpowaniu egzekucyjnym (między innymi wstrzymaniu licytacji nieruchomości), sprawa o podział – zniszczyła psychikę i stabilizację finansową Klientki.
A było tak pięknie – małżeństwo z wieloletnim stażem, rozkręcony biznes, wspólny majątek opiewający na kilka milionów złotych. Sielanka skończyła się z chwilą wniesienia pozwu o rozwód przez męża… Takich historii jest mnóstwo, często (choć oczywiście nie tylko) dotyczą one kobiet, które niestety zapominają, aby zabezpieczyć siebie i swoje interesy finansowe.
Najczęstsze błędy.
Zaślepienie miłością powoduje, że nierzadko popełniamy błędy, które prowadzą do finansowych dramatów. Najczęstsze mi znane – to inwestowanie w obcy (w tym wypadku męża lub żony) kapitał, nieroztropne zgody na zaciąganie zobowiązań przez współmałżonka, a przede wszystkim absolutny brak świadomości czym jest ustawowy ustrój majątkowy, czyli wspólność majątkowa małżeńska i jakie ma konsekwencje. Klienci z zaskoczeniem przyjmują, iż fakt ukrywanych przez lata przed współmałżonkiem oszczędności nie ma znaczenia dla sądu, bowiem ich połowa i tak należy do (już byłego) współmałżonka. Inną sprawą jest to, kiedy ten były współmałżonek ewentualne środki majątkowe otrzyma, bowiem postepowania działowe potrafią trwać nawet ponad dekadę (!) w pierwszej tylko instancji.
Intercyza, czyli co?
W polskim prawie rodzinnym nie występuje pojęcie „intercyzy”, jednakże powszechnie rozumie się przez to umowę zawieraną między małżonkami, mającą na celu ustalenie zasad rozdzielności majątkowej w małżeństwie.
Zgodnie z przepisami, małżeństwo automatycznie wiąże się z ustanowieniem ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej, co oznacza, że wszystkie nabyte po ślubie dobra (oraz dochody) stają się wspólnym majątkiem obojga małżonków. Jednak zarówno przyszli małżonkowie, jak i ci, którzy już są po ślubie, mogą regulować tę kwestię poprzez umowę majątkową. Kiedy można zawrzeć taką umowę? Możliwe są dwie opcje: przed ślubem (obowiązująca od momentu zawarcia małżeństwa) lub po ślubie, choć w drugim przypadku często wiąże się to z podziałem majątku zgromadzonego do czasu zawarcia umowy.
Jakie są rodzaje umów małżeńskich?
Wszyscy kojarzymy rozdzielność majątkową małżeńską, ale nie jest to jedyny (poza wspólnością) ustrój majątkowy małżeński.
Zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym możemy wyróżnić:
- rozdzielność majątkową (wszystko, co każdy z małżonków nabędzie po ślubie, będzie tylko jego własnością).
- rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (w razie rozwodu małżonkowi w gorszej sytuacji ekonomicznej [np. temu, który nie pracował i zajmował się opieką nad domem i dziećmi] wyrównuje się wartość majątku). I tu ciekawostka, bo to wyrównanie może być albo obliczone według metod obliczeniowych, które są uregulowane w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym albo (co istotne) ustalone według zasad określonych w umowie przez samych małżonków.
- rozszerzenie wspólności ustawowej (możemy ustalić, że przedmioty, które normalnie stanowiłyby nasz majątek osobisty po zawarciu małżeństwa lub w trakcie jego trwania „wejdą” do majątku wspólnego);
- ograniczenie wspólności ustawowej (czyli odwrotnie, niż w powyższym punkcie, przedmioty które stanowią majątek wspólny – wyłączamy do majątku osobistego jednego z małżonków).
Intercyza po ślubie?
Często pojawia się pytanie, czy możliwe jest ustalenie intercyzy, czyli umowy majątkowej małżeńskiej, już po zawarciu małżeństwa. Otóż, odpowiedź brzmi: tak.
W przypadku, gdy umowa o rozdzielności majątkowej zostaje zawarta w trakcie trwania małżeństwa, obowiązujące są konkretne zasady. Przede wszystkim, jeśli doszło do zgromadzenia majątku wspólnego małżonków, poza ustanowieniem ustroju rozdzielności majątkowej małżeńskiej warto byłoby dokonać podziału zgromadzonego do czasu zawarcia umowy majątku, aby nie tworzyć problemów. Po zawarciu umowy, każdy z małżonków ma pełną swobodę dysponowania swoim majątkiem i odpowiada za swoje zobowiązania wobec wierzycieli.
Intercyza a zabezpieczenie finansowe dzieci?
Jeśli chodzi o łożenie na rodzinę czy obowiązek alimentacyjny na dziecko, to rozdzielność majątkowa nie ma wpływu na te zobowiązania rodziców względem dzieci. Oznacza to, że niezależnie od ustaleń dotyczących majątku, obowiązki względem dzieci pozostają niezmienne. Rodzice oczywiście mogą te kwestię uregulować np. porozumieniem rodzicielskim, ale to już temat na kolejny artykułu z cyklu DGTL PRIVATE OFFICE.
