Dawno dawno 100 lat temu

We wrześniu 1923 Karl Theodor Helfferich – niemiecki przedsiębiorca, bankier i polityk zaproponował wprowadzenie w Niemczech nowej waluty opartej na… życie – marki żytniej (niem. Roggenmark). Hiperinflacja szalała – w lipcu tego roku za dolara trzeba było zapłacić milion marek. W listopadzie dolar kosztował już 4.2 bilionów (za chleb płacono wówczas 233 miliardów marek). Ludzie tapetowali banknotami ściany, bo było to tańsze niż malowanie. Marka zbożowa jednak nie przeszła. Wprowadzono za to [...]

1923 r. to także nowe otwarcie dla projektantów, których historia choć czasem kontrowersyjna, trwa po dziś dzień. Mowa tu o marce stworzonej przez Hugo Ferdinanda Bossa, która powstała na przełomie 1923 r. i 1924 r. Jak nietrudno się domyślić marka przyjęła nazwę od swojego założyciela, co już wtedy było powszechnym trendem w świecie mody. Ze względu na swoją znaczną rozpoznawalność nawet po śmierci założyciela w 1948 r. nadal nosi jego imię. Pierwsza szwalnia marki została [...]

Korzenie piłki nożnej w Polsce sięgają przełomu XIX i XX wieku. Organizacja pierwszych klubów piłkarskich doprowadziła do powstania Polskiego Związku Piłki Nożnej w 1919 r. na zjeździe założycielskim w Warszawie. Początkowo PZPN zrzeszał 4 związki regionalne: krakowski, lwowski, łódzki i poznański. W miarę upływu czasu popularność piłki nożnej w Polsce poszerzała się. W 1921 roku przeprowadzono po raz pierwszy rozgrywki o mistrzostwo Polski, a historycznym triumfatorem została Cracovia. Pod koniec 1921 r. w Polsce działało [...]

Historia powstania radiostacji rozpoczyna się po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w listopadzie 1918 r. W tym czasie nowo odrodzone państwo doświadczało braku wydajnych i nowoczesnych środków komunikacji z zagranicą. W latach 1920-1921 Ministerstwo Poczt i Telegrafów opracowało koncepcję budowy radiostacji, które umożliwiłyby wymianę informacji w granicach kraju, z najbliższą zagranicą, a także transatlantycką komunikację. Już w 1921 r. rozpoczęto budowę wieży TCRN. Infrastruktura centrali jak na tamte czasy była nie tylko pionierska jak i ogromna [...]

Dokładnie 11 stycznia 1923 r. około 70 tysięcy francuskich i belgijskich wojsk przemaszerowało przez niemiecką granicę i rozpoczęło okupację Zagłębia Ruhry – w tamtym okresie części niemieckiej Republiki Weimarskiej. Na mocy traktatu wersalskiego z 1919 r. Niemcy zostały uznane za winne I wojny światowej i w związku z tym obciążone reparacjami wojennymi na rzecz Francji i Belgii. Zgodnie z założeniem państw Ententy, takie zobowiązanie miało maksymalnie obciążyć niemiecką gospodarkę, tym samym uniemożliwiając jej odbudowanie się [...]

W 2023 roku minęło 100 lat od urodzin Jerzego Nowosielskiego, uważanego za jednego z najwybitniejszych malarzy i ikonopisarzy XX wieku. „Jego sztuka do dziś jest uznawana za zjawisko unikatowe, łączące w sobie strefę sacrum i profanum” – stwierdził Sejm w uchwale ustanawiającej Jerzego Nowosielskiego patronem tego roku. Nowosielski urodzony w Krakowie 7 stycznia 1923 r. był synem Polki pochodzenia austriackiego i Łemka wyznania greckokatolickiego i od najmłodszych lat był zafascynowany wschodnią liturgią. Podczas II wojny [...]

Wilhelm Conrad Roentgen urodził się 27 marca 1845 roku w Lennep. Raptem kilka lat po narodzinach jedynego dziecka, rodzice Roentgena przeprowadzili się jednak do Holandii, gdzie młody Wilhelm rozpoczął naukę. W wieku 24 lat obronił doktorat i wytrwale kontynuował edukację na kolejnych uczelniach, m.in. w Strasburgu i Würzburgu, aby ostatecznie, już jako profesor, objąć stanowisko szefa Instytutu Fizycznego w Monachium. Był początek listopada 1895 roku, kiedy młody naukowiec w laboratorium Uniwersytetu w [...]

16 października 1813 roku Książę Józef Poniatowski został mianowany przez Napoleona marszałkiem Francji. 13 kwietnia 1923 r. na wniosek premiera gen. Władysława Sikorskiego prezydent RP Stanisław Wojciechowski podpisał dekret, na mocy którego Ferdinand Foch – genialny strateg i dowódca oraz wielki wielbiciel Napoleona został mianowany także marszałkiem Polski. Ferdinand Foch urodził się 2 października 1851 roku w Tarbes w departamencie Hautes-Pyrénées. Jego pradziadek był oficerem napoleońskiej Wielkiej Armii. Stąd sentyment do Napoleona, który zapewne miał [...]

Cab Calloway, Jimmy Durante, Cole Porter, Sophie Tucker, czy Ethel Merman, to tylko niektóre z nazwisk kojarzonych z nowojorskim Cotton Club. W czasach swojej świetności, przypadającej na lata 20. i 30. XX wieku, klub stanowił centrum towarzyskich spotkań wielu środowisk. Będąc jednym z najbardziej kultowych i rozpoznawalnych na całym świecie klubów nocnych, na kartach historii zapisał się jednak głównie jako kontrowersyjny i wzmagający rasowe podziały.Powód otwarcia klubu był początkowo prozaiczny - Owney Madden, szef mafii, który w [...]

W 1923 roku z inicjatywy prof. Jana Sztolcmana, po jego wystąpieniu podczas Międzynarodowego Kongresu Ochrony Przyrody w Paryżu, w celu ratowania żubrów powstaje Międzynarodowe Towarzystwo Ochrony Żubra. Organizacja obiera sobie siedzibę i zaczyna od ustalenia liczby żubrów. Dane są zatrważające, bowiem I wojnę światową przetrwało tylko 9 osobników na wolności, a w 1919 r. znaleziono ostatni ślad żubra nizinnego na wolności. Okazuje się, iż z powodu intensywnych polowań i utraty siedlisk w 1929 roku pozostają jedynie [...]